Ιστολόγιο ή Αυτοβιογραφία ?

Το Μπλόγκιν θα μπορούσε να είναι μια αυτοβιογραφική διαδικασία 

   Έχεις αναρωτηθεί γιατί θέλεις να μιλήσεις για σένα, γι αυτά που είδες, που έζησες ? 
   Είναι από επιθυμία να ''μείνεις''... και αφού θα έχεις φύγει ? 

   Μήπως θεωρείς ότι η γραφή σου για τα 'βιωμένα' θα είναι καλύτερη από τις αναφορές σου
   σε φανταστικές ιστορίες ? 

   Μήπως κάπου εκεί είναι κρυμμένη και η επιτυχία των Blogs ?

   Μήπως αυτή η ψηφιακή αφήγηση, σχεδόν ημερολογιακή των πεπραγμένων σου, άλλες φορές
   και με διάθεση εξομολόγησης.... κρύβει μια κραυγή άρνησης για το χρόνο που φεύγει... 

   Και.... κοίτα...!  Να, εγώ... εσύ... αυτός... τον παγιδεύσαμε ! Αυτό που έζησες δεν θα το σβήσει
   ο χρόνος... όπως όλα τα 'μη αποτυπωθέντα'...

   Σαν σκαλισμένη φράση που βρήκαν αρχαιολόγοι στην μαρμάρινη επιγραφή...

 της Φραγκίσκης Αμπατζοπούλου

   Η αυτοβιογραφία θεωρείται το κατεξοχήν λογοτεχνικό είδος στο οποίο διερευνάται η σχέση εαυτού και κόσμου μέσα από την αφήγηση.

   Ασφαλώς δεν είναι το μόνο είδος. Γιατί το είδος αυτό, που καθιερώθηκε κυρίως μετά τον 18ο αιώνα ως επίσημη μορφή προσωπικής ιστορίας, αποτελεί μία μόνο από τις εκφάνσεις του λόγου που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ως πεδίο για να εξετάσουμε τη μορφή που δίνει ο άνθρωπος στις εμπειρίες του. Ζούμε με τη γλώσσα και μέσα στη γλώσσα. 

   Η ζωή μας είναι άρρηκτα δεμένη με τους συμβολισμούς και τις μεταφορές μέσα από τις οποίες διαμορφώνεται η σκέψη μας και οργανώνεται η δράση μας. Κάθε αφήγηση ζωής, προφορική ή γραπτή, είναι μια προσπάθεια ερμηνείας, ανασύνταξης και οργάνωσης του κόσμου της ερμηνείας. Ο άνθρωπος που αφηγείται την ιστορία του, αφηγείται κάθε φορά την ιστορία του εαυτού στις δυνατές ερμηνείες και εκδοχές της, προχωρώντας σε ένα δρόμο όπου φωτισμοί παραλλάσσονται με συσκοτίσεις.
   Αν ο συγγραφέας ενός έργου αυτοβιογραφίας αφηγείται την ιστορία του ατομικού βίου, δηλαδή του εαυτού, ο συγγραφέας μυθιστορημάτων είναι ένας άνθρωπος που προσπαθεί να ανασύρει τους κρυμμένους εαυτούς του, τον εαυτό ως Άλλο, να συνενώσει διαφορετικές προσωπικές ιστορίες σε μια μεγάλη αφήγηση που καλύπτει ένα ευρύτερο φάσμα της ανθρώπινης πραγματικότητας και της πολλαπλής και πολύμορφης αλήθειας της. 

   Η λογοτεχνική σύμβαση της μυθοπλασίας δίνει στο συγγραφέα την ευχέρεια να διαλέγεται έντιμα μέσα στο πλαίσιο του μιμητικού συμβολαίου με τη μνήμη και τη φαντασία του και να διαμορφώνει την αφήγησή του επιλέγοντας ελεύθερα το πραγματικό και το επινοημένο στις δόσεις που επιθυμεί. 

   Αντίθετα η συγγραφή αυτοβιογραφίας δεσμεύει τον συγγραφέα τουλάχιστον τυπικά, δηλαδή υπό τύπου ‘συμβολαίου’, με τον αναγνώστη, να παρουσιάσει πραγματικά γεγονότα και πρόσωπα. Το ‘αυτοβιογραφικό συμβόλαιο’ μπορεί συνεπώς να θεωρηθεί συμβόλαιο φιλαλήθειας ακριβώς στους αντίποδες της μυθοπλαστικής ελευθερίας. Ο αυτοβιογραφούμενος δεν παύει ωστόσο να διεκδικεί την ελευθερία των προσωπικών φωτισμών και ερμηνειών με την ίδια την πράξη της γραφής. 
   Οι αυτοβιογραφίες, όπως και τα μυθιστορήματα, είναι έργα ενός λόγου εξατομικευμένου που αρθρώνεται στη βάση της επιλογής και της διάταξης. Οι ίδιοι οι συγγραφείς δεν έχουν αμφιβολίες ως προς το σημείο αυτό και συχνά διεκδικούν με πάθος την αυτοβιογραφικότητα ολόκληρου του έργου τους με τη συνηθισμένη φράση: ‘Όλα όσα γράφω είναι βιωμένα’.


Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου,
Η Γραφή και η Βάσανος: Ζητήματα Λογοτεχνικής Αναπαράστασης,
(Αθήνα: Πατάκης, 2000), σελ. 57-58

Utopia