Πάουντ, Αυτός που είχε καταλάβει το ''Μεγάλο Παιχνίδι''

Έζρα Πάουντ, Το πρόβλημα του ανθρώπου δεν είναι, δεν ήταν ποτέ οντολογικό, αλλά ωμά οικονομικό, για να μην πούμε νομισματικό... 

Είχε καταλάβει πως ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος τελικά οφειλόταν, στη στρατηγική τραπεζών, πιστωτών και τοκογλύφων !
Θαυμαστής της αρχαιότητας ο Πάουντ και βαθύς γνώστης της αρχαίας ελληνικής, ρωμαϊκής, αιγυπτιακής, αρχαίας κινεζικής και μεσαιωνικής των τροβαδούρων, της ποίησης που απέπνεε «ιερότητα», υπήρξε σφοδρός πολέμιος της μάστιγας της διεθνούς τοκογλυφίας και αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στην οξύτατη καταγγελία της.

Πολέμιος των επικυρίαρχων οικονομικών θεωριών του Δυτικού Κόσμου, επισημαίνοντας ότι οι άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών είναι πάντα πρωτοπόροι σε κάθε επανάσταση ή κοινωνική αλλαγή.

Ο Έζρα γεννήθηκε στο Χάλεϊ του Αϊντάχο των ΗΠΑ στις 30 Οκτωβρίου του 1885. Παιδί παλιάς αποικιακής οικογένειας. Οι πρόγονοί του από την μεριά του πατέρα του και της μητέρας του έφταναν εκεί προερχόμενοι από την Αγγλία του 17ου αιώνα.

Στα δεκαπέντε του χρόνια γράφτηκε στην Στρατιωτική Ακαδημία του Τσέτελχαμ αλλά πολύ γρήγορα την εγκαταλείπει.
Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και ξένες γλώσσες στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και στο Χάμιλτον Κόλετζ της πολιτείας της Νέας Υόρκης.
Ταξιδεύει στην Ευρώπη και αρχικά μένει στην Βενετία. Από 1909 μέχρι 1920 ζει με διακοπές στο Λονδίνο, όπου και συγχρωτίζεται με τους σημαντικότερους ανθρώπους των Αγγλικών γραμμάτων της εποχής, μεταξύ των οποίων οι Τζαίμς Τζόυς, Φορντ Μάντοξ Φορντ και Ουίνταμ Λιούις.

Από τη συνάντησή του με το γλύπτη Χένρι Γκωντιέ-Μπρτζέσκα γεννήθηκε ο Βορτισισμός. Από τον αγγλικό όρο Vortex. 

Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα οργανωμένα ρεύματα αφηρημένης τέχνης που αναπτύχθηκαν στην Αγγλία και συγγενεύει με τα κινήματα του Κυβισμού και του Φουτουρισμού.

ένα καλλιτεχνικό κίνημα που συναντάμε στις αρχές του 20ου αιώνα. 
Τα πρώτα ποιήματα του Πάουντ ήταν εμπνευσμένα απ' τους "Προραφαηλίτες" (μία ομάδα κυρίως Άγγλων ζωγράφων, Ροσέτι, Χαντ, Μιλαί, Μπερν-Τζόουνς) που ιδρύθηκε το 1848 με αίτημα την ανανέωση της ζωγραφικής μέσω της μίμησης Ιταλών ζωγράφων, προγενέστερων του Ραφαήλ.
Η κίνησή τους γνώρισε μεγάλες αντιδράσεις από το κατεστημένο της εποχής και από άλλους ποιητές του 19ου αιώνα και την μεσαιωνική λογοτεχνία όπως και από τις αποκρυφιστικές/μυστικιστικές φιλοσοφίες.Ο πόλεμος κατέστρεψε την πίστη του Πάουντ στο σύγχρονο δυτικό πολιτισμό και σύντομα εγκατέλειψε το Λονδίνο, αλλά όχι προτού δημοσιεύσει το Homage to Sextus Propertius 1919 και το Hugh Selwyn Mauberley 1920. Αν αυτά τα ποιήματα δίνουν σχήμα σ' ένα αποχαιρετισμό στα χρόνια του Πάουντ στο Λονδίνο, τα "Κάντος", που αρχίζουν το 1915, δείχνουν το δρόμο μπροστά.

 ''Νταντά'', εσκεμμένος παραλογισμός, αισθητική αναρχία και 

απόρριψη των ιδανικών της τέχνης

Το 1920, ο Πάουντ μετακομίζει στο Παρίσι όπου κινήθηκε μεταξύ ενός κύκλου καλλιτεχνών, μουσικών και συγγραφέων που ξεσήκωσαν ολόκληρο τον κόσμο της μοντέρνας τέχνης.
Γρήγορα συναντιέται και ''δένει'' λυτρωτικά με τον Μαρσέλ Ντυσάν όπως και με Τριστάν Τζαρά, Φερνάν Λεζέ και άλλους ντανταϊστές / σουρεαλιστές.  Αυτό το καλλιτεχνικό κίνημα αισθητικής αναρχίας, απόγνωσης και απελπισίας για τη κατάντια της ανθρωπότητας,  που αναπτύχθηκε μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στις εικαστικές τέχνες καθώς και στη λογοτεχνία -κυρίως στην ποίηση-, το θέατρο και την γραφιστική.

Το κίνημα ήταν και μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου και αυτού που οι Ντανταϊστές πίστευαν ότι ήταν μια καταπιεστική διανοητική αγκύλωση, τόσο στην τέχνη όσο και στην καθημερινότητα.

Ο Ντανταϊσμός χαρακτηρίζεται από εσκεμμένο παραλογισμό και απόρριψη των κυρίαρχων ιδανικών της τέχνης.
Επηρέασε μεταγενέστερα κινήματα, κυρίως τον σουρεαλισμό, που ουσιαστικά ήταν η μετεξέλιξή του.
Το 1924 μετακομίζει στο Ραπάλλο στην Ιταλία. Είναι ένας δημιουργικός καταλύτης. Γρήγορα μαθαίνει να δουλεύει την πέτρα.
Στην Ιταλία ο Πάουντ έγινε ενθουσιώδης υποστηρικτής του Μουσολίνι και αντισημιτικά συναισθήματα αρχίζουν να εμφανίζονται στα γραπτά του.

Το 1939 κάνει το πρώτο ταξίδι στις ΗΠΑ, παραμονή του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, σκέφτεται να μείνει εκεί μόνιμα, αλλά στο τέλος επιστρέφει στην Ιταλία.
Ο Πάουντ παρέμεινε στην Ιταλία μετά το ξέσπασμα του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Το μεγάλο λάθος, ο νευρικός κλονισμός και τα ''Pisan Cantos''

Γίνεται κορυφαίος προπαγανδιστής του Άξονα. Συνεχίζει επίσης να συμμετέχει σε φιλολογικές εκδόσεις, και έγραψε πολλά άρθρα στις εφημερίδες.
Αποδοκιμάζει την αμερικανική συμμετοχή στον πόλεμο και προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τις πολιτικές επαφές του στην Ουάσιγκτον για να την αποτρέψει.
Φυλακίστηκε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως του αμερικανικού στρατού έξω από την Πίζα, κλεισμένος για 25 μέρες σε ένα ανοικτό κλουβί πριν του δοθεί μια σκηνή.
Εδώ υφίσταται νευρικό κλονισμό. Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του συνέταξε τα Κάντος της Πίζας The Pisan Cantos.
Αυτό το τμήμα της ποίησης υπό εξέλιξη (work in progress) χαρακτηρίζει μια μετατόπιση στην ποίηση του Πάουντ· μια περισυλλογή στην καταστροφή τη δική του και της Ευρώπης, και στη θέση του στο φυσικό κόσμο.
Τα Κάντος της Πίζας κερδίζουν το πρώτο βραβείο Bollingen από τη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου το 1948. Δικάζεται στην πατρίδα του, αλλά με το ελαφρυντικό της ψυχικής διαταραχής του δεν θα του καταλογισθεί καμία ποινική ευθύνη.
Παραμένει έγκλειστος στο Ψυχιατρείο των ποινικών κρατουμένων στο "Σαιντ Ελίζαμπεθ χόσπιταλ" της Ουάσινγκτον έως το 1958. Εκεί θα συνεχίσει να γράφει τα Κάντος του, ενώ μετέφρασε αρχαία κινέζικη ποίηση και την τραγωδία του Σοφοκλή Τραχίνιαι. Φεύγει από τη ζωή στη Βενετία την πρώτη Νοεμβρίου του 1972.

Σύμφωνα με τον Erwin Laaths "Η καλλιτεχνική αξία των "Κάντος", έχει αναγνωρισθεί κι απ' τους εχθρούς του ακόμα, που σκεπτόμενοι με τα στενά πλαίσια των πολιτικών συνθημάτων, τον κατηγόρησαν ως φερέφωνο του φασισμού.
Η τελευταία όμως λέξη για τον Πάουντ δεν θα ειπωθεί απ' τους συγχρόνους του, φίλους ή εχθρούς, όπως άλλωστε και για το νεότερο συμπατριώτη του, τον Έλιοτ, που το πρώτο ποίημά του "Το ερωτικό τραγούδι του Άλφρεντ Προύφροκ" οφείλει στον Έζρα Πάουντ την οριστική του έκδοση".
Από το υπόλοιπό του έργο ιδιαίτερη σημασία για την ιστορία της λογοτεχνίας έχουν τα γράμματά του.

Όμως εκείνο που οφείλουμε νηφάλια και αντικειμενικά, χωρίς προκατάληψη, να του αναγνωρίσουμε είναι το προβάδισμα στην ανανέωση του νεότερου ποιητικού λόγου, ο ελεύθερος αέρας που εμφύσησε στη σύγχρονη ποίηση.

είπαν:- «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν ο "πιο σημαντικός ζωντανός ποιητής της αγγλικής γλώσσας», τον είχε αποκαλέσει όσο ζούσε ο αρχηγέτης της μοντέρνας ποίησης Τόμας Σ. Έλιοτ.

- «Τάραξε τα νερά αλλάζοντας την ποίηση μια για πάντα. Πολλά είναι τα επίθετα που του έχουν δοθεί, "γίγαντας της διανόησης", "ψυχοπαθής ναζί", "παγκόσμιος άνθρωπος", "πεφωτισμένος φασίστας", "προδότης", "ήρωας", "τρελός", "¨τιτάνας"... κι άλλα που μπορεί να μου διαφεύγουν ! Ο καλύτερος ποιητής του 20ου αιώνα'', οι υπόλοιποι απλά φοβούνται να το πούνε ανοιχτά...»   Χέμινγουεϊ

- «Δεν υπάρχει νεότερη γενιά ποιητών. Ο Εζρα Πάουντ είναι ένα μοναχικό ηφαίστειο». Γέιτς.

__________________________________________

πηγή

Χρονολόγιο,
Μαζί με τον Τ.Σ. Έλιοτ θεωρείται απ' τους πιο σημαντικούς ποιητές του αγγλοαμερικανικού μοντερνισμού.
Μετά τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας και στο Κολλέγιο Χάμιλτον, για ένα διάστημα διδάσκει στο Κολλέγιο Γουάμπας στην Ινδιάνα, απ’ όπου αποπέμπεται για «ανηθικότητα».
Το 1908 εγκαταλείπει την Αμερική και ταξιδεύει στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία.
Από το 1912 ως το 1919, στο Λονδίνο, είναι ανταποκριτής του ποιητικού περιοδικού «Poetry».
Το 1914 ιδρύει μαζί με τον Wyndham Lewis το περιοδικό «Blast».
Το 1921 φεύγει από το Λονδίνο και εγκαθίσταται στο Παρίσι όπου γίνεται ανταποκριτής του περιοδικού «The Dial» (1922).
Το 1925 εγκαθίσταται στο Ραπάλλο της Ιταλίας όπου ιδρύει το περιοδικό «The Exile» (1927).
Παραμένει στην Ιταλία καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου.

Από τον Φεβρουάριο του 1940 ως το Σεπτέμβριο του 1943 συνεργάζεται με το ιταλικό ραδιόφωνο, κάνοντας πολλές εκπομπές, αρκετές από τις οποίες πολιτικού χαρακτήρα.

Στις 2 Μαΐου 1945, συλλαμβάνεται από τους ιταλούς παρτιζάνους, και οδηγείται (σύμφωνα με το Hugh Kenner) στη βάση τους στο Τσιάβαρι, όπου σύντομα απελευθερώνεται μην παρουσιάζοντας κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Επαναπατρίζεται, κρίνεται, όμως, ανίκανος να υπερασπιστεί τον εαυτό του και κλείνεται σε ψυχιατρική κλινική, απ’ όπου ελευθερώνεται το 1958 και ξαναγυρίζει στην Ιταλία.

Το 1963 γράφει «Βρίσκομαι μέσα σε πλήρη αβεβαιότητα. Δεν εργάζομαι πια. Δεν κάνω τίποτε. Κοιτάζω τα πράγματα.»
Τα τελευταία του χρόνια περνούν μέσα σε φοβερή σιωπή.

Βιβλιογραφία του Έζρα Πάουντ:
- Χιου Σέλγουιν Μώμπερλυ
- Η Αμερική και οι αιτίες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου 1944
- Ερωτική ποίηση από την αρχαία Αίγυπτο
- Τά άσματα της Πίζας
- Η αλφαβήτα της ανάγνωσης
- Κατάη Κάντο XVII Σπουδή των Κάντο Ι-XXX
- Κατάη
- Σχεδιάσματα και αποσπάσματα των Κάντος CX-CXX
- Πανόραμα από τα Κάντος
- Δύο αποσιωπημένα Cantos
- Έζρα Πάουντ και Βέιτσελ Λίντσεϋ: Ποιήματα
- Επτά και ένα Cantos
- Lustra - Τα λούστρα
- Μονόλογοι Ποιήματα
- Personae Τα Κάντο της Πίζας Εκλογή απ τα Κάντο

Η απόγνωση της επίγνωσης

Ο Μαύρος Γάτος γράφει 
στο: iefimerida.gr

''Ενδεχομένως να τον έχουν γνωρίσει οι πιο υποψιασμένοι ως έναν από τους μεγαλύτερους ποιητές του μοντερνισμού, δημιουργό των Cantos, αλλά και ως εξαιρετικά ανεξιχνίαστη περίπτωση ιστορικής φυσιογνωμίας που συνδέθηκε με τη μουσολινική Ιταλία σε βαθμό παρεξηγήσεως.
Το ανεξιχνίαστο της περίπτωσής του έρχεται να διαλευκάνει ή, αντιστρόφως, να επιτείνει ένα πολύ σπουδαίο μικρό δοκίμιό του, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από το 2009 στη σειρά «Αρχείο Β' Παγκοσμίου Πολέμου» των εκδόσεων Περίπλους σε μετάφραση και ερμηνευτικά σχόλια του ιστορικού Ιωάννη Κωτούλα και με διαφωτιστικότατο πρόλογο του καθηγητή Αγγλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου New Brunswick Δημήτρη Τρυφωνόπουλου.''
«Ενώ οι ΗΠΑ βρίσκονταν σε πόλεμο με την Ιταλία και το Ολοκαύτωμα βρισκόταν σε εξέλιξη, ο Αμερικανός ποιητής Εζρα Πάουντ (1885-1972) πραγματοποιούσε εκπομπές στο ραδιοφωνικό σταθμό της Ρώμης αποκηρύσσοντας τον πρόεδρο Ρούζβελτ, προτρέποντας τους Αμερικανούς να μην πολεμήσουν και αναφερόταν με εμμονή σε εβραϊκές συνωμοσίες και στη συμβολή των τραπεζών στην υποκίνηση του πολέμου», γράφει ο Δημήτρης Τρυφωνόπουλος στον πρόλογο του βιβλίου, προσθέτοντας: «Το έργο η Αμερική και οι αιτίες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου είναι ένα από τα κείμενα του Πάουντ, όπου ο Αμερικανός ποιητής υποστηρίζει την εγκυρότητα της εξαιρετικά προσωπικής του ανάγνωσης της οικονομικής ιστορίας – μία ανάγνωση που έλαβε τη μορφή διαγγελμάτων από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Ρώμης προς τους Αμερικανούς στρατιώτες και που τελικά προκάλεσε τον εγκλεισμό του επί δεκατρία σχεδόν έτη σε ένα άσυλο παραφρόνων».

Βαρύ τίμημα για τις αδιάσειστες ιδεολογικές γραμμές μιας ισχυρής προσωπικότητας που «περπάτησε» τόσο χρονικά όσο και χωρικά στη σπονδυλική στήλη του 20ου αιώνα και στιγματίστηκε όσο κανείς άλλος από τη λατρεία του για ένα πολιτικό σύστημα που θα μπορούσε να ονομαστεί «πεφωτισμένη αρχή»: «Ο βασικός λόγος για τη λατρεία που έτρεφε ο Πάουντ προς τον Μουσολίνι ήταν η απέχθειά του για τη λαϊκή δημοκρατία και η προτίμησή του σε ριζοσπαστικές ακροδεξιές απόψεις που τόνιζαν τη σημασία του χαρισματικού ηγέτη».

Πίσω από το μικρό αυτό βιβλίο, αλλά και από πολλά ποιήματά του, «σιγοκαίει» το έντονο ενδιαφέρον του, ήδη από το 1931, για τη μελέτη των οικονομικών θεωριών και κυρίως του φαινομένου έκδοσης της πίστωσης από τις τράπεζες που τους έδινε το μονοπώλιο επί της πίστωσης και του νομίσματος. 

Ο Πάουντ «παραθέτει την "αληθινή" ιστορία των ΗΠΑ... Η αξιοποίηση της αμερικανικής λαϊκίστικης πολιτικής παράδοσης τον οδηγεί χωρίς περιστροφές στην άποψη ότι: 

«Ο πόλεμος αυτός (εννοεί την αμερικανική επανάσταση) αποτελεί όπως όλοι οι πόλεμοι, εκδήλωση του επίγειου πολέμου ανάμεσα στους τοκογλύφους και τους χωρικούς, ανάμεσα στους κυρίαρχους του χρήματος και σε οποιονδήποτε πραγματοποιεί μία τίμια καθημερινή εργασία με το μυαλό ή τα χέρια του"» (από τον πρόλογο της έκδοσης).

. Η Αμερικανική Επανάσταση προκλήθηκε από την τακτική της Τράπεζας της Αγγλίας.... Οι αξίες της Επανάστασης προδόθηκαν από τον Χάμιλτον και τα οικονομικά συμφέροντα...
. Το κακό ξεκίνησε με την ίδρυση της Τράπεζας της Αγγλίας το 1694 και με το μονοπώλιό της στην έκδοση του χρήματος...
. Η αμερικανική ιστορία είναι η απόδειξη πως οι πόλεμοι προκαλούνται για να προκύψουν χρέη και να κερδοσκοπήσουν οι τοκογλύφοι...
. Κάθε επανάσταση τελικά προδίδεται...

Αυτές είμαι μερικές μονάχα από τις μύριες αφοριστικές αποφάνσεις ενός υπέρλαμπρου -μέχρι συσκοτίσεως- νου, που είχε καταλάβει πως ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος δεν οφειλόταν σε κάποια ιδιοτροπία εκ μέρους του Μουσολίνι ή του Χίτλερ, αλλά στη στρατηγική των τραπεζών, των πιστωτών και των τοκογλύφων.

Όπως, επίσης, είχε κατανοήσει σε βάθος πως το πρόβλημα του ανθρώπου δεν ήταν ποτέ οντολογικό, αλλά ωμά οικονομικό, για να μην πούμε νομισματικό...  

_________________________________________________________

περισσότερα στο: ''Το βιβλίο πρέπει να είναι σφαίρα φωτός''

και στο: Κένταυρος είναι το Μηρμύγκι για τους δικούς του Δράκοντες

  Ουτοπία