Οι κοπέλες της Λακωνίας

Αιχμάλωτη στη "Γκρέιτ Ράσσελ Στρητ" 

 Μ' ένα ταβάνι στο κεφάλι,
τις είδα χθες κι.... 
                             είμαι ένα χάλι,
να στέκουν κοψομεσιασμένες,
για αιώνες καταδικασμένες,                  
σκεπή βαριά να κουβαλάνε                          
χωρίς ποτέ να ''σταματάνε''.

''Έν τώ νεώ*...                                                     *στον ναό       
               έν πόλει της Αθηνάς'',
στο Ερεχθείο στα καθ' υμάς,             
και πρώην οικία της θεάς,                        
βρίσκονταν αιχμαλωτισμένες
έξη κοπέλες, φυλακισμένες.

Απάνθρωπη ετυμηγορία,
με προκατάληψη και μανία,

από την αμφικτυονία*...
Πρωτοφανής η τιμωρία,
νάναι σε αέναη δουλεία.
Ως Καρυάτιδες είναι ακουσμένες
και παγκοσμίως φημισμένες
με πόλη και ναό δεμένες 
της Αθηνάς... 
                    κόρες της παινεμένες.

Από τις Καρυές  φερμένες
όλες τους τιμωρημένες
γιατί σαν Πέρσες είχαν ρθεί
στης Λακωνίας τη περιοχή 
τους είχαν προσκυνήσει.
''Οι Καρυάτες είχαν μηδήσει".*
                _______

      Αιώνες πέρασαν πολλοί...
       Μια Καρυάτιδα, με αρπαχτή,
       ο Έλγιν δίχως καν ντροπή,
       έντεχνα θα καρπωθεί
       με Τούρκικη υπογραφή.

       Για να δικαιολογηθεί
       η ελεεινή η αρπαγή...
       λέει, του το ζήτησε αυτή,
       πως ήθελε να λευθερωθεί !

       Όπως και όλοι οι ληστές
       δικαιολογίες λέει φαιδρές.
       Έτσι τη βούτηξε... αλλά
                      του ήρθε κατακεφαλιά...

Η κατάρα ήταν βαριά,
που πρόσβαλε την Αθηνά..
Του Έλγιν πεθάναν στη σειρά,
η γυναίκα του και τα παιδιά.

Αν η θεά καταραστεί
τον βέβηλο ή ασεβή
που βλάσφημα καταφερθεί                                  
και πομπωδώς την αγνοεί                              
μέρος δεν θάχει να κρυφτεί...

όπως ο Έλγιν δηλαδή,
που στη συνέχεια μια φριχτή
κατάρα τον ακολουθεί !

Μία κατάρα τρομερή,
που περιγράφει με σπουδή
ο Λόρδος Βύρων... 
                           δυσφορώντας
και με μήνη εξιστορώντας
της Αθηνάς την δίκαιη οργή
για την επαίσχυντη κλοπή.

Γι αυτή την πράξη της ντροπής

μας λέει ο Λόρδος τα εξής...

Η αιχμάλωτη στο βρετανικό μουσείο

Στο κεφάλι εκείνου πρώτα,

που ευθύνη έχει για την πράξη

η κατάρα μου θ’ αστράψει,

σ' αυτόν και τα σπέρματά του!

Ούτε μία σπίθα πνεύμα να μην έχουν τα παιδιά του

και αναίσθητα να είναι, όπως και η αφεντιά του!

Αν βρεθεί απόγονός του να ’χει λίγο πνεύμα ή φάτσα,

τότε σίγουρα θα είναι νόθος κι από άλλη ράτσα.

Να γυρίζει μ’ απογόνους διανοητικά βλαμμένους

και αντί για της σοφίας, 

της βλακείας να ’χει επαίνους 

Οι κουτοί να επαινούνε την πολλή καλαισθησία 

που θα τον χαρακτηρίζει στην αγοραπωλησία, 

να πουλά κι έτσι να κάνει –τί ντροπή και τί απάτη!– 

της κλεψιάς και αρπαγής του ένα έθνος συνεργάτη. 

Λόρδος Βύρων

     Από ασθένεια βαριά 
     που τούστειλε η Αθηνά,
     η μύτη του θ’ αποκοπεί
     όπως στο άγαλμα πιο κει,
     που κατά την κλοπή
     από τον βράχο τον ιερό
     υπέστη κτύπημα σφοδρό,
     και είχε μείνει χωρίς μύτη,
     δηλώνοντας πως απ' αγύρτη
     εκλάπη... και 'ταλαιπωρήθη...

Μα η κατάρα δεν σταματά,
υπέστη πάμπολα δεινά....

Στο πόλεμο θα φυλακιστεί
και σε μπουντρούμι θα βρεθεί,
σε κάποιο μέρος στη Γαλλία.

Ράκος γυρίζει στην Αγγλία
που τον πληροφορεί
πως άνευ αξίας είναι αυτή,
η Καρυάτις, δηλαδή,
και ότι δεν θα πληρωθεί,
σύντομα δε θα επιστραφεί
στους Έλληνες κάποια στιγμή,
προσωρινά, λέει, την κρατεί
και την φιλοξενεί.

Μες στο μουσείο είχε μπει 

η κόρη πούχε καλπεί

ποτέ της δεν θα ξαναβγεί

Δεν το εννοούσε και πολύ,

σαν μίλαγε για επιστροφή

έτσι, κουβέντα να γενεί,

το «άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε».

Με λύπη εμείς θυμόμαστε

τον Τσώρτσιλ....

                 με πούρο να καπνίζει...

Τον ήρωα να ορίζει

συνώνυμο του Έλληνα.

''Εκθαμβος'' είπε'' έμεινα,

που πολεμούν τόσο γενναία

των Ούννων την ληστοπαρέα''.

      Περάσαν εβδομήντα χρόνοι...

    Του Τσώρτσιλ απογόνοι,

    επιστροφή αρνούνται
    και κλαίνε και χτυπιούνται,
    λειψές οι Καρυάτιδες…

     Άγγλοι ισχυροί σατράπηδες
     λένε πως «... είν’ δικιά μας,
     τη φέραν τα παιδιά μας,
     ο Έλγιν και οι άλλοι,
     απώλεια θάν’ μεγάλη
     για το Βρετανικό μουσείο».
     Δικαιολογία ή αστείο;
     κι ο Κρητικός που βλαστημάει
     ρωτάει και ξαναρωτάει:
     ''Μα εγώ γι αυτό 'χα πολεμήσει
     για ότι οι προγόνοι είχαν αφήσει'
     και μ' ένα «γκρά»* είχα λιανίσει
     του Χίτλερ τους αλεξιπτωτιστές
     με τους συμμάχους μας του χτές...''

___________________________________________

Έμμετρο έργο από το βιβλίο "Ιστορικοί Αστερίσκοι" 
του Οδυσσέα Ηβιλάγια με αλήθειες, λάθη και σαρκασμό 
e-mail: pmataragas@yahoo.com / 

Επιμέλεια - προσαρμογή κειμένων Cathy Rapakoulia Mataraga 

πηγή

____________________________________________________

* Καρυάτιδες, Κατά την εκδοχή του Βετρούβιου, (Μάρκος Βιτρούβιος Πολλίωνας -Marco Vitruvio Pollione, 80 π.Χ. - 15 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος συγγραφέας,αρχιτέκτονας και μηχανικός), είναι απόγονοι της Καρίας (Καρυές), πόλης της Λακωνίας στην πλαγιά του Πάρνωνα. Στους Περσικούς πολέμους, οι κάτοικοι της περιοχής μήδισαν, συμμαχώντας με τους Πέρσες. Οταν οι Σπαρτιάτες κατέλαβαν την πόλη, σκότωσαν όλους τους άντρες και πήραν μαζί τους τις γυναίκες ως δούλες. Αυτές έγιναν το πρότυπο για τα αγάλματα γυναικών που στήριζαν κτίσματα της εποχής, μεταφέροντας το βάρος της τιμωρίας τους στις επόμενες γενιές.

Η εκδοχή του Βετρούβιου που υιοθετήθηκε ευρέως τη Ρωμαϊκή Εποχή, αμφισβητήθηκε αργότερα κυρίως γιατί οι Καρυάτιδες κατά την περιγραφή του θα έπρεπε να σηκώνουν επώδυνα το βάρος μιας τιμωρίας που έγινε αιώνια όταν αποτυπώθηκε στο μάρμαρο. Μεταγενέστεροι μελετητές υποστήριξαν πως οι Κόρες του Ερεχθείου -όπως κι αυτές της Αμφίπολης πια- με το γλυκό και περήφανο πρόσωπο, δεν ανταποκρίνονται σε αυτή την περιγραφή, ενώ διαπιστώθηκε πως υπάρχει και μια χρονική ασυμβατότητα -με βάση τα γραπτά του Ξενοφώντα για το πότε έγινε η καταστροφή των Καρυών.

Κατά μία άλλη εκδοχή, οι όμορφες, περίτεχνα χτενισμένες κόρες του Ερεχθείου είναι λακώνισες παρθένες χορεύτριες που χόρευαν με καλάθια στο κεφάλι προς τιμήν της Καρυάτιδας Αρτέμιδος, οι οποίες ήταν ξακουστές για την ομορφιά τους. Κατ' αυτή την άποψη, ο Ικτίνος τις εμπνεύστηκε, παρακολουθώντας ένα λατρευτικό χορό Παρθένων που γινόταν στα Καρυάτια, μια ιδιαίτερη γιορτή των Καρυών, αφιερωμένη στη Θεά. Κι εδώ, βεβαίως, υπάρχουν ενστάσεις, οι οποίες προέρχονται από το επιχείρημα: γιατί χρησιμοποιήθηκαν χορεύτριες της Αρτέμιδος σε Ναό της Θεάς Αθηνάς;

Σήμερα, η εκδοχή που υιοθετείται ευρέως λέει ότι πρόκειται για έξι όμορφες και περήφανες Αθηναίες Κόρες, οι οποίες στηρίζουν αντί κιόνων το Ερεχθείο, ως εκ τούτου πήραν το όνομα Καρυάτιδες. Παράλληλα όμως ήταν και οι χοηφόροι που απέδιδαν τιμές στον τάφο του αρχαίου βασιλιά της πόλης, Κέκροπα.

Άγνωστοι είναι και οι δημιουργοί τους, καθώς μπορεί να έχουν φιλοτεχνηθεί η κάθε μια από από διαφορετικό γλύπτη. Ως καλλιτέχνης γλύπτης εμφανίζεται είτε ο Αλκαμένης ή ο Καλλίμαχος ή κάποιοι άλλοι από τους μαθητές του Φειδία. Η ακριβής αλήθεια γι' αυτές χάνεται στο χρόνο, η ομορφιά και η γοητεία τους παραμένει απαράλλαχτη ανά τις χιλιετίες...

*Μηδίσαντες,  Κοινά είναι τα τυπολογικά χαρακτηριστικά των κατά καιρούς εξωμοτών του γένους, ενώ η ονομασία τους, κατά τις χρονικές περιστάσεις, ποικίλλει: είναι οι μηδίσαντες εκείνοι Ίωνες σατραπίσκοι που, προτιμώντας τα υλικά αγαθά, τάχθηκαν στο πλευρό του Πέρση εισβολέα, είναι οι γραικύλοι (graeculi κατά τον περιφρονητικό χαρακτηρισμό του Κικέρωνα) που θα προσφέρουν τις καλές τους υπηρεσίες στον Ρωμαίο κατακτητή, οι κοτζαμπάσηδες της Τουρκοκρατίας και κάποιοι Φαναριώτες, υποχείρια της Υψηλής Πύλης, οι μαυραγορίτες, τέλος, και οι συνεργάτες του Γερμανού κατακτητή.  -Απόσπασμα από την Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 10 Ιουνίου 2010

* Αμφικτυονία ήταν οργάνωση αρχαίων ελληνικών Πόλεων, σε ενώσεις με μέλη από πολλές πόλεις, με κέντρο διάφορους ναούς. Υπήρχαν αρκετές Αμφικτυονίες, με πιο γνωστή αυτή της Κεντρικής Ελλάδας, με κέντρο τους Δελφούς. Τα κύρια καθήκοντα μιας αμφικτυονίας αφορούσαν κυρίως την εποπτεία των ιερών αυτών χώρων αλλά αποκτούσαν συχνά και πολιτική δύναμη.

Η λέξη προέρχεται από την λέξη «αμφικτύονας» που σημαίνει «αυτός που κατοικεί τριγύρω, ο γείτονας». Αυτή, με την σειρά της, προέρχεται από το πρόθεμα «αμφί-» και την λέξη «κτοίνα» που σημαίνει οικισμός. Κατά μία άλλη εκδοχή, η λέξη προέρχεται από τον Αμφικτύονα, τον αδερφό του Έλληνα, αλλά αυτή η εκδοχή αμφισβητείται.

* Βρακοφόρος,  Το πρωί της 20ης Μαΐου του 1941 ο ξάστερος ανοιξιάτικος ουρανός της Κρήτης μαυρίζει από εκατοντάδες σκουρόχρωμα γερμανικά αεροπλάνα, τα οποία καθώς μουγκρίζουν μοιάζουν με τέρατα της Αποκάλυψης. Η γη σείεται και αμέσως τα πρώτα κύματα των επίλεκτων γερμανικών τμημάτων αρχίζουν να πέφτουν κατά χιλιάδες, από τα αμέτρητα αεροπλάνα....

Οι Κρητικοί με την ψυχή γεμάτη Ελλάδα ορμούν με τα μαυρομάνικα, τις τσουγκράνες και τα τσαπιά, πετσοκόβοντας τους σιδερόφρακτους και πάνοπλους εισβολείς.
Πεδίο μάχης χωριά και οι πόλεις. Ο άμαχος κρητικός λαός κτυπιέται ανελέητα. Η μάχη διεξάγεται σώμα με σώμα. Άμυνα παλλαϊκή, χωρίς σχέδιο, χωρίς πρόγραμμα. Ωστόσο οι γέροι, οι γυναίκες και τα παιδιά δημιουργούν έπος!
Στην Κρήτη ήταν η πρώτη φορά που οι Γερμανοί αντιμετώπιζαν αντίσταση από τον τοπικό πληθυσμό, δηλαδή από αστράτευτους και απόστρατους – ηλικιωμένους άνδρες, από γυναίκες και παιδιά καθώς "τα παληκάρια του Ψηλορείτη" πολεμούσαν στην Αλβανία.

 Ουτοπία