Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 5 - Διχοτόμηση - Διάσχιση

Διχοτόμηση του Εγώ

Πρόκειται για μια αμυντική διεργασία ενός ατόμου του οποίου το Εγώ έχει αναπτύξει μια αίσθηση ολότητας και στη συνέχεια διχοτομείται υπό ψυχοπιεστικές συνθήκες.

Εύκολα συναντά κανείς σε δίχρονα παιδιά την ανάγκη να οργανώνουν τις αντιλήψεις τους αποδίδοντας καλές και κακές ιδιότητες σε οτιδήποτε γύρω τους. 
Αυτή η τάση, μαζί με την αίσθηση της διαφοράς που υπάρχει ανάμεσα στο μεγάλο και στο μικρό (ενήλικος και παιδί), είναι ένας από τους πρωτόγονους τρόπους με τους οποίους τα μικρά παιδιά οργανώνουν την εμπειρία τους.

Το βρέφος έχει την εμπειρία είτε μιας θετικής είτε μιας αρνητικής κατάστασης του Εγώ προς ένα αντικείμενο που υπάρχει στον κόσμο του πριν ακόμα αναπτυχθεί η αμφιθυμία του.

Σε κλινικό επίπεδο η διχοτόμηση συντελείται όταν ένας ασθενής εκφράζει μια μη αμφιθυμική στάση* και θεωρεί ότι η αντίθετή της, με την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι θα βίωναν μια κατάσταση αμφιθυμίας, δεν συνδέεται κατά κανέναν τρόπο με την πρώτη.

* [αμφιθυμία είναι δύο αντίθετα συναισθήματα που νιώθουμε ταυτόχρονα για ένα πρόσωπο ή μια κατάσταση και μπορεί να οφείλεται σε μια σύγκρουση ανάμεσα στην εικόνα που θέλουμε να προβάλλουμε προς τα έξω και στις πραγματικές ανάγκες που νιώθουμε ότι έχουμε].


Για παράδειγμα, μια γυναίκα με μεταιχμιακή οργάνωση* της προσωπικότητας βιώνει το θεραπευτή της ως απόλυτα καλό, ενώ αντίθετα η γνώμη της για όλους τους άλλους επαγγελματίες του κλάδου είναι ότι πρόκειται για αδιάφορους, εχθρικούς και ηλίθιους γραφειοκράτες.

* οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας,  Οι οριακοί ασθενείς χαρακτηρίζονται από ασυνήθιστα επίπεδα αστάθειας στη διάθεση, στο συναίσθημα, στη συμπεριφορά και στην εικόνα εαυτού, καθώς και από χαοτικές σχέσεις με το αντικείμενο. 

Εάν το άτομο που χρησιμοποιεί τη διχοτόμηση έρθει αντιμέτωπο με την ασυνέπεια των ισχυρισμών του, δεν πρόκειται να του φανεί εντυπωσιακό ή αξιοσημείωτο ότι κάποιος, που έδειχνε να είναι τόσο καλός, έχει γίνει ξαφνικά τόσο κακός.

          Διάσχιση 

Η διάσχιση είναι μια νοητική διαδικασία που προκαλεί έλλειψη σύνδεσης στις μνήμες, στις σκέψεις, στα συναισθήματα, στη συμπερι­φορά και στην ταυτότητα του ασθενή. 

Ο ασθενής παθαίνει παροδικά κενά μνήμης που συνδέονται με τις συνθήκες με τις οποίες υπέστη το τραύμα και που αποτελούν νοητικές φυγές από τον πόνο και το φόβο. 

Οι διαρκείς και επαναλαμβανόμε­νες διασχιστικές εμπειρίες δημιουργούν διαταραχές στη μνήμη του ασθενή, με αποτέλεσμα εκείνος να νιώθει σύγχυση ως προς τα προσωπικά του βιώματα και την ταυτότητά του.

Νιώθει ότι έχει μέσα του δύο ή περισσότερες ψυχικές οντότη­τες ή καταστάσεις προσωπικότητας, που καθεμία έχει το δικό της τρόπο να αντιλαμβάνεται, να σκέφτεται, να θυμάται. 

Ο ασθενής μεταβαίνει από τη μια κατάσταση στην άλλη ξαφνικά και απότομα, σαν να ανοιγοκλείνει ένα διακόπτη, αλλα στην ουσία πρόκειται για δύο συντεθειμένες πλευρές ενός ατόμου.
Η διάσχιση είναι μια «φυσιολογική» αντίδραση στο τραύμα, για το οποίο δεν είναι δυνατόν να ισχυριστεί κανείς ότι είναι φυσιολογικό σε εξελικτικό επίπεδο. 
Ο καθένας μας, βιώνοντας μια καταστροφή η οποία συνθλίβει την ικανότητά του να αντιμετωπίσει μια κατάσταση,  ιδιαίτερα εάν η κατάσταση αυτή συνεπάγεται αφόρητο πόνο ή τρόμο, είναι δυνατόν να αντιδράσει με διάσχιση.

Άτομα κάθε ηλικίας που υφίστανται αβάστακτες συμφορές είναι δυνατόν να αντιδράσουν με διάσχιση. Όσοι κατά την παιδική τους ηλικία δέχονταν κατ'εξακολούθηση αποτρόπαιη κακοποίηση μπορεί να μάθουν να αντιδρούν στο στρες κυρίως με διάσχιση. 
Όταν διαπιστώνεται κάτι τέτοιο σε ένα ενήλικο άτομο, η διάγνωση που δίδεται είναι διασχιστική διαταραχή του χαρακτήρα ή πολλαπλή προσωπικότητα.

Mια έντονη τραυματική και αδιέξοδη εμπειρία μπορεί να δημιουργήσει στo παιδί στην ανάγκη να ξεφύγει από αυτή νοητικά αφού η πραγματική φυγή είναι συχνά αδύνατη. 

Η ικανότητα συμβολικής φυγής αποτελεί ισχυρή άμυνα απέναντι στην αντι­μετώπιση του τραυματικού γεγονότος και του αναπόφευκτου ψυχικού πόνου που συνδέεται με αυτό. 

Η αποκοπή των συναι­σθημάτων του παιδιού από το γεγονός τού επιτρέπει να επι­βιώσει ψυχικά και σωματικά. Πρόκειται, λοιπόν, για μια ψυ­χική λειτουργία που λόγω της επιτυχούς δράστη της ενισχύεται στο χρόνο και επανεμφανίζεται ως τρόπος αντιμετώπισης καταστάσεων άγχους ή απειλής.

Το άτομο που χρησιμοποιεί τη διάσχιση αποσυνδέεται από τον πόνο, τον τρόμο, τη φρίκη αλλά και από το φόβο ότι θα πεθάνει. 
Όσοι είχαμε κάποτε μια εξωσωματική εμπειρία όταν διατρέχαμε τον κίνδυνο θανάτου, αλλά ακόμη και όσοι από εμάς δεν έχουμε μια τόσο δραματική βάση για ενσυναίσθηση, μπορούμε να καταλάβουμε γιατί προτιμούμε να παραμένουμε έξω και όχι μέσα στο σώμα μας τη στιγμή που αντιμετωπίζουμε μια επικείμενη καταστροφή. 

Οι επιπτώσεις της ψυχικής διάσχισης περιλαμβάνουν τα συχνά επεισόδια κατάθλιψης, τον αυτοκτονικό ιδεασμό, τις διαταραχές του ύπνου, τις διαταρα­χές στις διαπροσωπικές σχέσεις, τις κρίσεις πανικού, τις φο­βίες, τις καταχρήσεις οινοπνευματωδών ή ναρκωτικών ουσιών και ενίοτε τις παροδικές ακουστικές ή οπτικές ψευδαισθήσεις. 

Συχνές είναι οι βίαιες ενορμήσεις του διασχιστικού ασθενή είτε προς άλλους είτε προς τον ίδιο του τον εαυτό, στο πλαίσιο μιας βασανιστικής αυτοκαταστροφικότητας. 

Τα άτομα του περιβάλλοντός τους, εξαιρουμένων εκείνων που έχουν και τα ίδια ένα τραυματικό παρελθόν, ποτέ δεν υποπτεύονται τη διάσχιση όταν δουν τον ασθενή να έχει ξαφνικά ξεχάσει ένα πολύ σημαντικό γεγονός ή να εμφανίζεται ανεξήγητα αλλαγμένος.

Η περιστασιακή ή ήπια διάσχιση μπορεί να διευκολύνει την πραγματοποίηση ενεργειών που χρειάζονται ψυχικό σθένος.

________________________________________________________

Διαβάστε τους Αμυντικούς Μηχανισμούς ή Αμυντικές Διεργασίες αναλυτικά:

Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 1 - Εξιδανίκευση
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 2 - Απόσυρση και Άρνηση
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 3 - Έλεγχος
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 4 - Προβολή  και Ενδοβολή
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 5 - Διχοτόμηση - Διάσχιση

Δευτερογενείς Αμυντικές Διεργασίες -1- Απώθηση και Παλινδρόμηση

* Επίσης οι Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων:

Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -1-, Ψυχαναγκασμός
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -2 - Δραματοποίηση
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -3-, Διπολική Διαταραχή
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -4-, Διαταραχή πανικού 

Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -5- Αμυντικοί Μηχανισμοί

πηγή

  Utopia