Προβολή, Ενδοβολή
και Προβολική Ταύτιση
Οι ψυχικοί αυτοί μηχανισμοί άμυνας, που είναι τις περισσότερες φορές ασυνείδητοι, λειτουργούν για να ανακουφιστεί το άγχος του ατόμου και να ελέγξει τις συγκρούσεις που βιώνει εξαιτίας των αντιθέσεων που δημιουργούνται ανάμεσα στις κοινωνικές επιταγές και τις ατομικές ανάγκες.
Η προβολή, είναι ένας τέτοιος αμυντικός μηχανισμός και είναι μία διεργασία, κατά την οποία, ένα φαινόμενο με ενδογενή προέλευση παρερμηνεύεται από το άτομο και γίνεται αντιληπτό ως εξωγενές.
Στις ήπιες και ώριμες μορφές της η προβολή αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης.
Δεδομένου ότι κανένας δεν θα μπορέσει ποτέ να μπει μέσα στο νου ενός άλλου ατόμου, είναι απαραίτητο να καταφύγουμε στην ικανότητά μας να προβάλουμε την εμπειρία μας προκειμένου να κατανοήσουμε τον υποκειμενικό κόσμο του άλλου. Είναι γνωστό ότι οι ερωτευμένοι διαβάζουν ο ένας τη σκέψη του άλλου με τρόπους που ούτε οι ίδιοι είναι σε θέση να εξηγήσουν λογικά.
Στις κακοήθεις μορφές της η προβολή επιφέρει επικίνδυνες παρανοήσεις και διαταραχές στις διαπροσωπικές σχέσεις. Όταν οι προβαλλόμενες στάσεις διαστρεβλώνουν σε μεγάλο βαθμό το αντικείμενο πάνω στο οποίο προβάλλονται, ή όταν αυτό που προβάλλεται απαρτίζεται από αποκηρυγμένα και πολύ αρνητικά τμήματα του ατόμου, τότε τα πράγματα είναι δύσκολα.
Οι άλλοι δυσανασχετούν με τις διαστρεβλώσεις που υφίσταται η εικόνα τους, και είναι πιθανό να αντιδράσουν έντονα επειδή θεωρούνται, για παράδειγμα, ότι επικρίνουν, ζηλεύουν ή καταδιώκουν το άτομο που πραγματοποιεί την προβολή.
Τέτοιου τύπου προβολές γίνονται συνήθως από άτομα που έχουν την τάση να αγνοούν την ύπαρξη αυτών των στοιχείων στον εαυτό τους και τα αποδίδουν σε άλλους. Όταν ένα άτομο χρησιμοποιεί την προβολή ως βασικό τρόπο κατανόησης του κόσμου και αντιμετώπισης της ζωής, τότε λέγεται ότι έχει παρανοϊκό χαρακτήρα.
Τόσο στην προβολή όσο και στην ενδοβολή δεν υπάρχει ψυχολογικό όριο ανάμεσα στον εαυτό του ατόμου και στον κόσμο που το περιβάλλει.
Ένα βρέφος που υποφέρει από κολικούς, είναι πιθανό να έχει την υποκειμενική εμπειρία του «τραύματος» και όχι την εμπειρία ότι «κάτι μέσα μου πονάει». Δεν μπορεί ακόμη να ξεχωρίσει έναν ενδογενή πόνο, όπως ο κολικός, από μια εξωγενώς προκαλούμενη δυσφορία, όπως είναι η πίεση από τις πολύ σφικτές πάνες.
Από την περίοδο της μη διαφοροποίησης προέρχονται οι διεργασίες οι οποίες αργότερα, στην αμυντική τους λειτουργία, είναι γνωστές ως προβολή και ενδοβολή.
Όταν αυτές οι διεργασίες λειτουργούν ταυτόχρονα, αποτελούν μια άμυνα που ονομάζεται προβολική ταύτιση (ή προβλητική ταύτιση).
Η ενδοβολή ως ένας άλλος αμυντικός μηχανισμός, σύμφωνα με τον Perls* (1969) ευθύνεται για όλα όσα δέχεται το άτομο στα τυφλά, για όλα όσα καταπίνει αμάσητα, χωρίς να τα κατανοήσει και άρα χωρίς να τα χωνέψει, σχετίζεται με τα ξένα σώματα που κατοικούν μέσα του. Επιπλέον σύμφωνα με την O’Leary (1992) η ανεπιφύλακτη, η χωρίς σκέψη αποδοχή της συμπεριφοράς και των ιδεών σημαντικών άλλων προσώπων εμποδίζει την ανάπτυξη του ατόμου.
Το πεδίο έκφρασης του αυθορμητισμού ναρκοθετείται, η εξάσκηση της κριτικής σκέψης λογοκρίνεται προς όφελος, τής χωρίς όρια αποδοχής, ξένων αναπαραστάσεων, ιδεών, αξιών, στερεοτύπων και στάσεων.
Πρόκειται τελικά, σύμφωνα με τον Perls (1969), για τον νευρωτικό μηχανισμό ενσωμάτωσης ξένων σωμάτων μέσα στο υποκείμενο με αποτέλεσμα να χάνει τα όρια του εαυτού του, να μεταφέρει το όριο μεταξύ του εαυτού του και του υπόλοιπου κόσμου, τόσο πολύ μέσα του, που σχεδόν να μην απομένει τίποτα από αυτόν.
Τα πρέπει, που το άτομο έχει αποδεχτεί με βίαιο τρόπο, στέκονται μέσα του και εναντιώνονται στα θέλω του.
Αντίθετα από την προβολή, η ενδοβολή, είναι η διεργασία κατά την οποία ένα εξωγενές φαινόμενο παρερμηνεύεται από το άτομο ως φαινόμενο με ενδογενή προέλευση.
Στις ήπιες μορφές της η ενδοβολή ισοδυναμεί με μια πρωτόγονη ταύτιση του ατόμου με τα σημαντικά πρόσωπα που το περιβάλλουν.
Τα μικρά παιδιά εσωτερικεύουν όλα τα είδη των στάσεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών των σημαντικών ανθρώπων της ζωής τους.
Η διεργασία αυτή είναι τόσο ανεπαίσθητη ώστε μοιάζει σχεδόν μυστηριώδης. Πολύ προτού το παιδί είναι σε θέση να πάρει μια εκούσια απόφαση να φέρεται σαν τη μαμά ή τον μπαμπά, φαίνεται ότι έχει «καταπιεί» αυτά τα πρόσωπα με έναν πρωτόγονο τρόπο.
Η Ψυχολόγος Βάσια Ιγνατίου, μας βοηθάει να κατανοήσουμε:
''Ο ''ενδοβολικός'' είναι καχύποπτος στις αλλαγές και τις αναπάντεχες εξελίξεις, απαιτεί να συνεχίσει η ζωή όπως πριν, χωρίς τίποτα να διαταράξει τη γαλήνη του.
Βιώνει έντονο άγχος όταν γύρω του τα πράγματα αλλάζουν και πρέπει να αντεπεξέλθει σε νέα δεδομένα. Αισθάνεται ανυπεράσπιστος στις νέες συνθήκες.
Διακατέχεται από ανυπομονησία και θέλει να καταπιεί γρήγορα τα νέα δεδομένα, κουράζεται να διασπά και να αφομοιώνει τα νέα δεδομένα, θέλει να αποκτήσει όσο πιο πολλά σε όσο πιο σύντομο χρονικό διάστημα.
Δεν μπορεί να σταματήσει και να παρακολουθήσει με κριτικό μάτι όσα συμβαίνουν. Σπαταλά όλη του την ενέργεια μη δημιουργικά στο να συντηρεί μέσα του τα ενδοβεβλημένα στοιχεία.
Δεν έχει την ικανότητα να εμβαθύνει στα πράγματα, να κάνει ουσιαστικές τις σχέσεις του, γιατί μένει επιφανειακά σε αυτό που φαίνεται και όχι σε αυτό που είναι, για το λόγο αυτό προσποιείται ρόλους που δεν κατέχει γιατί χρειάζονται κόπο και χρόνο.
Αρκείται στις απλουστεύσεις και τις εξισώσεις. Μιμείται πολύ εύκολα, προσποιείται ότι είναι κάποιος που δεν είναι. Ουσιαστικά έχει χάσει τον εαυτό του, ή καλύτερα δεν τον βρήκε ποτέ.
Αρνείται την επιθετικότητα που αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την αποδόμηση, την αφομοίωση και την αναδόμηση.
Δεν μπορεί εύκολα να δει την ποικιλία των χρωμάτων στη ζωή, αρκείται στο μαύρο-άσπρο, συμφωνώ-διαφωνώ, ναι-όχι.
Μπλοκάρει κάθε φορά που το αξιακό του σύστημα αποδεικνύεται ανίκανο να ανταποκριθεί στις προσωπικές του ανάγκες.
Έχει πολύ ισχυρά πρέπει που καταπνίγουν την ελεύθερη του βούληση, γίνεται καταπιεστικός καθώς προσδοκά την ίδια συμπεριφορά και από τους γύρω του.
Ελαχιστοποιεί τις διαφορές ανάμεσα σε αυτά που έχει ενδοβάλλει και σε αυτά που πραγματικά επιθυμεί. Ουδετεροποιεί τη δική του ύπαρξη και χάνει τα όρια του εγώ του, αφαιρώντας από τον εαυτό του τη δυνατότητα να επιλέξει ελεύθερα αυτό που επιθυμεί.
Υιοθετεί μια μοιρολατρική στάση απέναντι στα πράγματα, πιστεύει ότι έτσι είναι και δεν έχει πολλά περιθώρια παρέμβασης.
Κοινωνικά θέλει να γίνει ένα με το περιβάλλον του χωρίς προκαταρκτική επικοινωνία, ο γνώριμος της στιγμής γίνεται το φιλαράκι που θα του ανοίξει την καρδιά του.
Εμμένει σε σχέσεις που δεν οδηγούν πλέον πουθενά. Δύσκολα απαρνιέται έχθρες, αναμνήσεις, συνήθειες.
Δεν ολοκληρώνει ό,τι έχει αφήσει στη μέση για να προχωρήσει σε νέα πράγματα.
Όταν αναγνωρίζει το ρίσκο σε μια κατάσταση πάντα επικεντρώνεται στο ενδεχόμενο της αποτυχίας και ποτέ στα προσδοκώμενα οφέλη''. ολόκληρο το άρθρο εδώ
Διακατέχεται από ανυπομονησία και θέλει να καταπιεί γρήγορα τα νέα δεδομένα, κουράζεται να διασπά και να αφομοιώνει τα νέα δεδομένα, θέλει να αποκτήσει όσο πιο πολλά σε όσο πιο σύντομο χρονικό διάστημα.
Δεν μπορεί να σταματήσει και να παρακολουθήσει με κριτικό μάτι όσα συμβαίνουν. Σπαταλά όλη του την ενέργεια μη δημιουργικά στο να συντηρεί μέσα του τα ενδοβεβλημένα στοιχεία.
Δεν έχει την ικανότητα να εμβαθύνει στα πράγματα, να κάνει ουσιαστικές τις σχέσεις του, γιατί μένει επιφανειακά σε αυτό που φαίνεται και όχι σε αυτό που είναι, για το λόγο αυτό προσποιείται ρόλους που δεν κατέχει γιατί χρειάζονται κόπο και χρόνο.
Αρκείται στις απλουστεύσεις και τις εξισώσεις. Μιμείται πολύ εύκολα, προσποιείται ότι είναι κάποιος που δεν είναι. Ουσιαστικά έχει χάσει τον εαυτό του, ή καλύτερα δεν τον βρήκε ποτέ.
Αρνείται την επιθετικότητα που αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την αποδόμηση, την αφομοίωση και την αναδόμηση.
Δεν μπορεί εύκολα να δει την ποικιλία των χρωμάτων στη ζωή, αρκείται στο μαύρο-άσπρο, συμφωνώ-διαφωνώ, ναι-όχι.
Μπλοκάρει κάθε φορά που το αξιακό του σύστημα αποδεικνύεται ανίκανο να ανταποκριθεί στις προσωπικές του ανάγκες.
Έχει πολύ ισχυρά πρέπει που καταπνίγουν την ελεύθερη του βούληση, γίνεται καταπιεστικός καθώς προσδοκά την ίδια συμπεριφορά και από τους γύρω του.
Ελαχιστοποιεί τις διαφορές ανάμεσα σε αυτά που έχει ενδοβάλλει και σε αυτά που πραγματικά επιθυμεί. Ουδετεροποιεί τη δική του ύπαρξη και χάνει τα όρια του εγώ του, αφαιρώντας από τον εαυτό του τη δυνατότητα να επιλέξει ελεύθερα αυτό που επιθυμεί.
Υιοθετεί μια μοιρολατρική στάση απέναντι στα πράγματα, πιστεύει ότι έτσι είναι και δεν έχει πολλά περιθώρια παρέμβασης.
Κοινωνικά θέλει να γίνει ένα με το περιβάλλον του χωρίς προκαταρκτική επικοινωνία, ο γνώριμος της στιγμής γίνεται το φιλαράκι που θα του ανοίξει την καρδιά του.
Εμμένει σε σχέσεις που δεν οδηγούν πλέον πουθενά. Δύσκολα απαρνιέται έχθρες, αναμνήσεις, συνήθειες.
Δεν ολοκληρώνει ό,τι έχει αφήσει στη μέση για να προχωρήσει σε νέα πράγματα.
Όταν αναγνωρίζει το ρίσκο σε μια κατάσταση πάντα επικεντρώνεται στο ενδεχόμενο της αποτυχίας και ποτέ στα προσδοκώμενα οφέλη''. ολόκληρο το άρθρο εδώ
_____________________________________________________
Βάσια Ιγνατίου Καραμανώλη (PhD), Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπεύτρια Λέκτορας Ψυχολογίας ΣΣΕ
Τα πιο γνωστά και εντυπωσιακά παραδείγματα παθολογικής ενδοβολής εμπλέκουν μια διεργασία που ονομάζεται «ταύτιση με τον επιτιθέμενο».
Τα συγκεκριμένα άτομα είναι σαν να λένε «Δεν είμαι το αβοήθητο θύμα. Είμαι ο ισχυρός επιβολέας».
Σε συνθήκες φόβου ή κακοποίησης οι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να κυριαρχήσουν στο φόβο τους ταυτιζόμενοι με χαρακτηριστικά των κακοποιών τους.
Συναντάται σε όλες τις διαγνωστικές κατηγορίες, αλλά είναι ιδιαίτερα εμφανής στη χαρακτηρολογική προδιάθεση προς το σαδισμό, την εκρηκτικότητα και προς αυτό που συχνά ονομάζεται λανθασμένα παρορμητικότητα.
Ένας διαφορετικός τρόπος με τον οποίο η ενδοβολή μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας έχει σχέση με το πένθος και την κατάθλιψη που απορρέει από αυτό.
Εάν εξαιτίας ενός θανάτου, ενός αποχωρισμού ή μιας απόρριψης χάσουμε κάποιο από τα άτομα των οποίων την εικόνα είχαμε εσωτερικεύσει, δεν αισθανόμαστε μόνο ότι το περιβάλλον είναι φτωχότερο, λόγω της απουσίας τους από τη ζωή μας, αλλά και ότι ένα κομμάτι του εαυτού μας έχει πεθάνει.
Όταν αποφεύγεται η βίωση του πένθους, αρχίζει η ασυνείδητη αυτοκριτική. Εάν στόχος μας είναι να ξαναβρούμε τα χαμένα πρόσωπα και όχι να παραιτηθούμε από αυτά, τότε συχνά αναπτύσσουμε την έμμονη ιδέα να ανακαλύψουμε το λάθος που κάναμε και σπρώξαμε τους άλλους μακριά μας.
Επίσης, όταν ένα άτομο αδυνατεί με το πέρασμα του χρόνου να αποχωριστεί εσωτερικά από ένα αγαπημένο πρόσωπο, του οποίου την εικόνα έχει ενδοβάλει, και ως εκ τούτου αποτυγχάνει να επενδύσει συναισθηματικά σε άλλους ανθρώπους, τότε εξακολουθεί να αισθάνεται συρρικνωμένο, ανάξιο, εξαντλημένο και στερημένο.
Εάν ένα άτομο χρησιμοποιεί συνήθως την ενδοβολή για να μειώσει το άγχος του και να έχει την αίσθηση κάποιας συνέχειας στον εαυτό του, διατηρώντας ψυχολογικούς δεσμούς με αντικείμενα της πρώιμης ζωής του τα οποία τον απορρίπτουν, τότε σε χαρακτηρολογικό επίπεδο θεωρείται ότι είναι καταθλιπτικό.Η προβολή και η ενδοβολή περιλαμβάνουν, η καθεμία τους, ένα συνεχές μορφών από το πιο πρωτόγονο μέχρι το πιο πολύπλοκο, και στο πρωτόγονο άκρο τους οι διεργασίες συγχωνεύονται μεταξύ τους, λόγω της παρόμοιας σύγχυσης που τις χαρακτηρίζει σχετικά με το τι βρίσκεται έξω από τον εαυτό και τι ανήκει σε αυτόν. Αυτή η συγχώνευση ονομάζεται προβολική ταύτιση.
Στην προβολική ταύτιση δε βλέπει μόνο ο ασθενής το θεραπευτή με παραποιημένο τρόπο, ο οποίος καθορίζεται από τις αντικειμενοτρόπες σχέσεις του ασθενή κατά το παρελθόν, αλλά, επιπρόσθετα, ο θεραπευτής πιέζεται να βιώσει τον εαυτό του με έναν τρόπο που βρίσκεται σε συμφωνία με την ασυνείδητη φαντασίωση του ασθενή.
Με άλλα λόγια, στην προβολική ταύτιση ο ασθενής αφενός προβάλλει εσωτερικά αντικείμενα σε ένα άλλο πρόσωπο, και αφετέρου πιστεύει ότι το πρόσωπο αυτό συμπεριφέρεται όπως εκείνα τα αντικείμενα, σαν να είχε κάνει τις ίδιες ενδοβολές.
Παράδειγμα με δύο διαφορετικούς ασθενείς:
Ασθενής Α: «Ξέρω ότι δεν έχω λόγο να πιστεύω ότι δεν είστε επικριτικός απέναντί μου, αλλά δεν μπορώ να μη σκέφτομαι ότι είστε.»
Ασθενής Β: «Όλοι εσείς οι τρελόγιατροι κάθεστε αμίλητοι και κρίνετε τους άλλους, και δεν πιστεύω τίποτα από αυτά που λέτε.»
Ο ασθενής Β βιώνει αυτό που προβάλλεται ως μια πιστή απεικόνιση αυτού που σκέφτεται ο θεραπευτής. Η προβολή του είναι επομένως συντονική προς το Εγώ.
Είναι πεπεισμένος ότι ο ισχυρισμός του είναι τόσο αληθινός ώστε εκτοξεύει μια αντεπίθεση στην επίθεση που κατά την άποψή του είναι βέβαιο πως σχεδιάζει να εξαπολύσει ο θεραπευτής εναντίον του.
Η συγχώνευση της γνωστικής, συναισθηματικής και συμπεριφορικής διάστασης της εμπειρίας είναι εμφανής σε αυτό το σημείο, και είναι τυπική των πρωτόγονων διεργασιών.
Την επικριτική στάση αφενός την προβάλλει στο θεραπευτή και αφετέρου τη διατηρεί. Αποδίδει μια επικριτική στάση στο άλλο πρόσωπο, αλλά αυτό δεν τον ανακουφίζει και δεν τον βοηθά να αποφύγει τη βίωση του εαυτού του με επικριτικό τρόπο.
Γι'αυτή την πλευρά της προβολικής ταύτισης ο Kernberg αναφέρει ότι «διατηρεί την ενσυναίσθηση» με αυτό που έχει προβληθεί.
Διαφορές μεταξύ Α και Β ασθενή:
Ο Α έχει στην κατοχή του ένα τμήμα εαυτού που μπορεί να αντιλαμβάνεται ότι η φαντασίωσή του δεν είναι απαραίτητα εναρμονισμένη με την πραγματικότητα.
Ο Β μέσα από την προβολή αντιμετωπίζει το δυσάρεστο συναίσθημα και ανακουφίζεται.
Με τον Α μπορεί κανείς εύκολα να νιώσει συμπάθεια, ενώ με τον Β θα αρχίσει να νιώθει όπως ακριβώς το πρόσωπο που ο Β ήδη πιστεύει ότι είναι: αδιάφορος, άστοργος, επικριτικός κλπ.
* Ήπια Προβολική ταύτιση, Όπως όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις έτσι και εδώ... Υπάρχουν και ήπιες μορφές προβολικής ταύτισης.
Όταν αυτό που προβάλλεται και με το οποίο ταυτίζεται ένα άτομο σχετίζεται με συναισθήματα χαράς και αγάπης, τότε αυτό που μπορεί να συμβεί σε μια ομάδα θα είναι θετικό.
Ένα παράδειγμα είναι η μετάδοση θετικών συναισθημάτων και η επίδραση τους, στις διαθέσεις των ''δεκτών'', δηλαδή αυτών που θα τα λάβουν.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η διάχυση θετικής ενέργειας σε ομάδες πνευματικής συγκέντρωσης και διαλογισμού.
* Φριτζς Περλς, Friedrich (Frederick) Salomon Perls, Ένας από τους ιδρυτές της θεραπείας Γκεστάλτ*, μαζί με τους Hefferline και Goodman.
Γερμανοεβραίος που γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1893 και πέθανε το 1970.
Γιατρός στο επάγγελμα, εκπαιδεύτηκε σαν ψυχαναλυτής από τον Reich υπό την εποπτεία της Karen Horney.
Το μεγαλύτερο μέρος της θεραπείας Γκεστάλτ προήλθε από διάφορες συνθέσεις ψυχολογικών θεωριών και φιλοσοφικών ρευμάτων, όπως του Freud, Reich, Friedlander, Moreno, την ψυχολογία Γκεστάλτ και τον υπαρξισμό. (July 8, 1893 – March 14, 1970)
* Η θεραπεία Γκεστάλτ σαν talking cure υιοθέτησε τη θέση της ψυχανάλυσης όπου μια δυαδική σχέση ή μια ομαδική συντελεί ώστε τα άτομα να αποκτήσουν συνείδηση ή επίγνωση των συναισθημάτων, βιωμάτων και συμπεριφορών τους.
_______________________________________
Βάσια Ιγνατίου Καραμανώλη (PhD), Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπεύτρια Λέκτορας Ψυχολογίας ΣΣΕ
Τα πιο γνωστά και εντυπωσιακά παραδείγματα παθολογικής ενδοβολής εμπλέκουν μια διεργασία που ονομάζεται «ταύτιση με τον επιτιθέμενο».
Τα συγκεκριμένα άτομα είναι σαν να λένε «Δεν είμαι το αβοήθητο θύμα. Είμαι ο ισχυρός επιβολέας».
Σε συνθήκες φόβου ή κακοποίησης οι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να κυριαρχήσουν στο φόβο τους ταυτιζόμενοι με χαρακτηριστικά των κακοποιών τους.
Συναντάται σε όλες τις διαγνωστικές κατηγορίες, αλλά είναι ιδιαίτερα εμφανής στη χαρακτηρολογική προδιάθεση προς το σαδισμό, την εκρηκτικότητα και προς αυτό που συχνά ονομάζεται λανθασμένα παρορμητικότητα.
Ένας διαφορετικός τρόπος με τον οποίο η ενδοβολή μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη ψυχοπαθολογίας έχει σχέση με το πένθος και την κατάθλιψη που απορρέει από αυτό.
Εάν εξαιτίας ενός θανάτου, ενός αποχωρισμού ή μιας απόρριψης χάσουμε κάποιο από τα άτομα των οποίων την εικόνα είχαμε εσωτερικεύσει, δεν αισθανόμαστε μόνο ότι το περιβάλλον είναι φτωχότερο, λόγω της απουσίας τους από τη ζωή μας, αλλά και ότι ένα κομμάτι του εαυτού μας έχει πεθάνει.
Όταν αποφεύγεται η βίωση του πένθους, αρχίζει η ασυνείδητη αυτοκριτική. Εάν στόχος μας είναι να ξαναβρούμε τα χαμένα πρόσωπα και όχι να παραιτηθούμε από αυτά, τότε συχνά αναπτύσσουμε την έμμονη ιδέα να ανακαλύψουμε το λάθος που κάναμε και σπρώξαμε τους άλλους μακριά μας.
Επίσης, όταν ένα άτομο αδυνατεί με το πέρασμα του χρόνου να αποχωριστεί εσωτερικά από ένα αγαπημένο πρόσωπο, του οποίου την εικόνα έχει ενδοβάλει, και ως εκ τούτου αποτυγχάνει να επενδύσει συναισθηματικά σε άλλους ανθρώπους, τότε εξακολουθεί να αισθάνεται συρρικνωμένο, ανάξιο, εξαντλημένο και στερημένο.
Εάν ένα άτομο χρησιμοποιεί συνήθως την ενδοβολή για να μειώσει το άγχος του και να έχει την αίσθηση κάποιας συνέχειας στον εαυτό του, διατηρώντας ψυχολογικούς δεσμούς με αντικείμενα της πρώιμης ζωής του τα οποία τον απορρίπτουν, τότε σε χαρακτηρολογικό επίπεδο θεωρείται ότι είναι καταθλιπτικό.Η προβολή και η ενδοβολή περιλαμβάνουν, η καθεμία τους, ένα συνεχές μορφών από το πιο πρωτόγονο μέχρι το πιο πολύπλοκο, και στο πρωτόγονο άκρο τους οι διεργασίες συγχωνεύονται μεταξύ τους, λόγω της παρόμοιας σύγχυσης που τις χαρακτηρίζει σχετικά με το τι βρίσκεται έξω από τον εαυτό και τι ανήκει σε αυτόν. Αυτή η συγχώνευση ονομάζεται προβολική ταύτιση.
Με άλλα λόγια, στην προβολική ταύτιση ο ασθενής αφενός προβάλλει εσωτερικά αντικείμενα σε ένα άλλο πρόσωπο, και αφετέρου πιστεύει ότι το πρόσωπο αυτό συμπεριφέρεται όπως εκείνα τα αντικείμενα, σαν να είχε κάνει τις ίδιες ενδοβολές.
Παράδειγμα με δύο διαφορετικούς ασθενείς:
Ασθενής Α: «Ξέρω ότι δεν έχω λόγο να πιστεύω ότι δεν είστε επικριτικός απέναντί μου, αλλά δεν μπορώ να μη σκέφτομαι ότι είστε.»
Ασθενής Β: «Όλοι εσείς οι τρελόγιατροι κάθεστε αμίλητοι και κρίνετε τους άλλους, και δεν πιστεύω τίποτα από αυτά που λέτε.»
Ο ασθενής Β βιώνει αυτό που προβάλλεται ως μια πιστή απεικόνιση αυτού που σκέφτεται ο θεραπευτής. Η προβολή του είναι επομένως συντονική προς το Εγώ.
Είναι πεπεισμένος ότι ο ισχυρισμός του είναι τόσο αληθινός ώστε εκτοξεύει μια αντεπίθεση στην επίθεση που κατά την άποψή του είναι βέβαιο πως σχεδιάζει να εξαπολύσει ο θεραπευτής εναντίον του.
Η συγχώνευση της γνωστικής, συναισθηματικής και συμπεριφορικής διάστασης της εμπειρίας είναι εμφανής σε αυτό το σημείο, και είναι τυπική των πρωτόγονων διεργασιών.
Την επικριτική στάση αφενός την προβάλλει στο θεραπευτή και αφετέρου τη διατηρεί. Αποδίδει μια επικριτική στάση στο άλλο πρόσωπο, αλλά αυτό δεν τον ανακουφίζει και δεν τον βοηθά να αποφύγει τη βίωση του εαυτού του με επικριτικό τρόπο.
Γι'αυτή την πλευρά της προβολικής ταύτισης ο Kernberg αναφέρει ότι «διατηρεί την ενσυναίσθηση» με αυτό που έχει προβληθεί.
Διαφορές μεταξύ Α και Β ασθενή:
Ο Α έχει στην κατοχή του ένα τμήμα εαυτού που μπορεί να αντιλαμβάνεται ότι η φαντασίωσή του δεν είναι απαραίτητα εναρμονισμένη με την πραγματικότητα.
Ο Β μέσα από την προβολή αντιμετωπίζει το δυσάρεστο συναίσθημα και ανακουφίζεται.
Με τον Α μπορεί κανείς εύκολα να νιώσει συμπάθεια, ενώ με τον Β θα αρχίσει να νιώθει όπως ακριβώς το πρόσωπο που ο Β ήδη πιστεύει ότι είναι: αδιάφορος, άστοργος, επικριτικός κλπ.
* Ήπια Προβολική ταύτιση, Όπως όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις έτσι και εδώ... Υπάρχουν και ήπιες μορφές προβολικής ταύτισης.
Όταν αυτό που προβάλλεται και με το οποίο ταυτίζεται ένα άτομο σχετίζεται με συναισθήματα χαράς και αγάπης, τότε αυτό που μπορεί να συμβεί σε μια ομάδα θα είναι θετικό.
Ένα παράδειγμα είναι η μετάδοση θετικών συναισθημάτων και η επίδραση τους, στις διαθέσεις των ''δεκτών'', δηλαδή αυτών που θα τα λάβουν.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η διάχυση θετικής ενέργειας σε ομάδες πνευματικής συγκέντρωσης και διαλογισμού.
______________________________________________________________________
* Φριτζς Περλς, Friedrich (Frederick) Salomon Perls, Ένας από τους ιδρυτές της θεραπείας Γκεστάλτ*, μαζί με τους Hefferline και Goodman.
Γερμανοεβραίος που γεννήθηκε στο Βερολίνο το 1893 και πέθανε το 1970.
Γιατρός στο επάγγελμα, εκπαιδεύτηκε σαν ψυχαναλυτής από τον Reich υπό την εποπτεία της Karen Horney.
Το μεγαλύτερο μέρος της θεραπείας Γκεστάλτ προήλθε από διάφορες συνθέσεις ψυχολογικών θεωριών και φιλοσοφικών ρευμάτων, όπως του Freud, Reich, Friedlander, Moreno, την ψυχολογία Γκεστάλτ και τον υπαρξισμό. (July 8, 1893 – March 14, 1970)
* Η θεραπεία Γκεστάλτ σαν talking cure υιοθέτησε τη θέση της ψυχανάλυσης όπου μια δυαδική σχέση ή μια ομαδική συντελεί ώστε τα άτομα να αποκτήσουν συνείδηση ή επίγνωση των συναισθημάτων, βιωμάτων και συμπεριφορών τους.
_______________________________________
* sites που μας βοήθησαν να συγκεντρώσουμε και να αποτυπώσουμε
όλες τις πληροφορίες για το συγκεκριμένο αφιέρωμα:
http://ordorosariussapienti.blogspot.gr/
_________________________________________________________________________
Διαβάστε τους Αμυντικούς Μηχανισμούς ή Αμυντικές Διεργασίες αναλυτικά:
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 1 - Εξιδανίκευση
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 2 - Απόσυρση και Άρνηση
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 3 - Έλεγχος
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 5 - Διχοτόμηση - Διάσχιση
Δευτερογενείς Αμυντικές Διεργασίες -1- Απώθηση και Παλινδρόμηση
* Επίσης οι Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων:
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -1-, Ψυχαναγκασμός
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -2 - Δραματοποίηση
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -3-, Διπολική Διαταραχή
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -4-, Διαταραχή πανικού
_________________________________________________________________________
Διαβάστε τους Αμυντικούς Μηχανισμούς ή Αμυντικές Διεργασίες αναλυτικά:
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 1 - Εξιδανίκευση
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 2 - Απόσυρση και Άρνηση
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 3 - Έλεγχος
Πρωτογενείς Αμυντικές Διεργασίες - 5 - Διχοτόμηση - Διάσχιση
Δευτερογενείς Αμυντικές Διεργασίες -1- Απώθηση και Παλινδρόμηση
* Επίσης οι Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων:
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -1-, Ψυχαναγκασμός
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -2 - Δραματοποίηση
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -3-, Διπολική Διαταραχή
Ερμηνείες Ψυχολογικών όρων -4-, Διαταραχή πανικού
Utopia
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.