Από τη Διάθεση μας να Ονειρευόμαστε Εξαρτάται...

...να ξαναγίνει ο κόσμος 
ωραίος, άδολος, αθώος

Η βαθύτερη αλήθεια δεν αποκαλύπτεται με τη γνώση σε όποιον σκέφτεται, αλλά σε όποιον δεν σκέφτεται εγκαταλείποντας τον εαυτό του στην ποιητική έκσταση και ξανακερδίζοντας τη χαμένη αθωότητά του.

      Η ποίηση είναι μια ερωτική πράξη. Το να γράφει κανείς ποιήματα είναι σαν να ερωτεύεται.
Το να ξαναγίνει ο κόσμος ωραίος, άδολος, αθώος, εξαρτάται από μας τους ίδιους, από την ψυχή μας, από τα μάτια μας, από τη διάθεσή μας να ονειρευόμαστε.
   Ένα ερωτικό ποίημα ή μυθιστόρημα αξίζει όσο οτιδήποτε άλλο.  Η υποχρέωση ενός συγγραφέα – και η επαναστατική υποχρέωση – είναι μόνο να γράφει καλά … 
   Η μοναξιά είναι ένας αναμφισβήτητος όρος της δημιουργίας. Δεν υπάρχει πιο μοναχικό επάγγελμα από εκείνο του συγγραφέα.        Gabriel Garcia Marquez.

   Μέσα στο αίμα των ποιητών κοχλάζει πάντα ένα επαναστατικό πάθος, η αγάπη για τον άνθρωπο, το όνειρο ενός κόσμου πιο ανθρώπινου.

      Με την ποίηση ο άνθρωπος αγγίζει τα έσχατα και τα βαθύτερα όρια της ύπαρξής του.
Νομίζω πως δεν είπαν μάταια ότι κάθε μεγάλη ποίηση είναι μεταφυσική και ότι η ποίηση είναι μία συνεχής άσκηση συγκεκριμένης μεταφυσικής. 
   Πάντως μία είναι η αλήθεια. Μόνο ο λόγος του ποιητή που είναι ο λόγος της ψυχής κρίνεται άξιος να προσεγγίσει το είναι, το όντως ον.
   Η σημερινή ποιητική γραφή αποτελεί αληθινά μια καινούρια γλώσσα που ανατρέπει τους καθιερωμένους γλωσσικούς κανόνες επικοινωνίας και αποβαίνει ένα μυστήριο επικίνδυνο αλλά και συγκινητικό. 

      Ζούμε μια ευτυχισμένη περίοδο της ελληνικής ποίησης, και εννοώ την πρώτη και δεύτερη μεταπολεμική γενιά, κυρίως.  Διαθέτουμε μια πλειάδα πολύ άξιων ποιητών που αν μεταφράζονταν ικανοποιητικά σε ορισμένες βασικές γλώσσες θα κέρδιζαν μια παγκόσμια αναγνώριση. 

   Η χρήση μιας γλώσσας μειονοτικής, όπως η ελληνική, που μολονότι είναι η ωραιότερη στον κόσμο, η μητέρα όλων των γλωσσών, απευθύνεται σ’ έναν πολύ περιορισμένο αριθμό ανθρώπων, κοστίζει αφάνταστα στους ποιητές μας γιατί τους στερεί μιαν άμεση επικοινωνία μ’ εκατομμύρια αναγνώστες σ’ όλο τον κόσμο.

   Η απώλεια μιας κοινής κατανοητής ποιητικής γλώσσας, ενός κοινού ποιητικού μέτρου, είναι συνέπεια της απανθρωποποίησης, του εκβαρβαρισμού της κοινωνίας μας, της έλλειψης ενός κοινού μύθου, μιας κοινής πίστης, της ανέκκλητης εξορίας μας μέσα σ’ έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η δράση και η οικονομική παραγωγή.

   Ενώ η ποίηση κατά ένα μεγάλο μέρος έγινε ένα όργανο εξαιρετικά ειδικευμένο, χωρίς ακροαματικότητα, μια πεμπτουσία για ελάχιστους προνομιούχους, για μια elite, η μεγάλη μάζα στράφηκε προς τη βιομηχανία των τεχνητών ονείρων, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.

      Η παρουσία του ποιητή στην πολιτεία, σ' αυτόν τον κόσμο με τη λογική δομή και τις οικονομικές ανάγκες, τον αποστεγνωμένο, χωρίς ψυχή, όπου κάθε φανταστική ή μαγική δυνατότητα έχουν εκδιωχθεί, αποτελούσε από την εποχή ακόμη του Πλάτωνα ένα σκάνδαλο. 
   Ο ποιητής έπρεπε να εξορισθεί από την Πολιτεία γιατί ήταν ένας δημόσιος κίνδυνος και ένας κατήγορος που θύμιζε ότι ο κόσμος θα μπορούσε να είναι διαφορετικός, ότι υπάρχει κάτι άλλο εκτός από την ψυχρή λογική, την αριθμητική, από το χρηματιστήριο, από την πολιτική, από την οικονομία, γιατί πίστευε, όπως ο Ντοστογιέφσκι, ότι το 2 x 2= 4 δεν είναι πια η ζωή, αλλά η αρχή του θανάτου.

      Η ποίηση εκπορεύεται από την ενόραση, η επιστήμη βασίζεται στην επαλήθευση των φυσικών φαινομένων, αλλά και οι δύο είναι θαυμαστές μορφές της ανθρώπινης γνώσης. Και ας εκτιμήσουμε ακόμα όσα είπε για την ποιητική εμπειρία μ’ έναν έξοχο τρόπο ένας διαπρεπής δημιουργός, ο Octavio Paz. 

   «Η ποιητική εμπειρία όπως και η θρησκευτική είναι ένα πήδημα θανάτου, μια φυσική μεταβολή που είναι επίσης μια επάνοδος στην καταγωγική μας φύση. 
   Κάθε γλωσσική περιπέτεια παρουσιάζει ένα χαρακτήρα καθολικό, ο άνθρωπος ολόκληρος παίζει τη ζωή του σ’ ένα μόνο λόγο. 
   Η ποίηση είναι ένα επικίνδυνο άλμα ή δεν είναι τίποτα. 

   Είπαν πως η ποίηση είναι ένα μέσο που διαθέτει ο άνθρωπος για να πει όχι σε όλες τις εξουσίες που, καθώς δεν είναι ικανοποιημένες με το να διαθέτουν τη ζωή μας, θέλουν επίσης να καθυποτάξουν τη συνείδησή μας».

   «Αφοσιωμένος λοιπόν ο ποιητής σε μια παρόμοια εμπειρία, ταυτόσημη με την παλίρροια του όντος», για να επικαλεστώ πάλι τον Octavio Paz, σε μια τέτοια γνωστική περιπέτεια μέσα σ’ έναν τόσο παγερό και αφιλόξενο κόσμο, προσπαθεί ν’ αντλήσει από τα βάθη του εαυτού του, να ανακαλύψει μέσα του τους τρόπους για να ζήσει και να αναπνεύσει και επομένως η οποιαδήποτε έκφρασή του δεν μπορεί να απεικονίζει παρά την αγωνία ενός ανθρώπου που αγωνίζεται να σπάσει το τζάμι του στενού κελιού όπου τον έχουν φυλακίσει για να μην πεθάνει από ασφυξία. 

   Ο Andre Gide προσδιόρισε περίφημα αυτό το τραγικό αδιέξοδο της τέχνης και της ποίησης στην εποχή μας: «η τέχνη», γράφει «αρχίζει εκεί όπου η ζωή δεν επαρκεί πια να εκφράσει τη ζωή …
   Σ’ αυτούς τους απελπιστικούς καιρούς είναι λιγότερο από οποιαδήποτε άλλη φορά, ένα επάγγελμα, μια τέρψη, ένα βίτσιο…  Ακόμη λιγότερο μια κοινωνική εξυπηρέτηση. Είναι ένας τρόπος ύπαρξης, μια απόπειρα να αναπνεύσει κανείς μέσα σ’ έναν αποπνικτικό κόσμο». 
____________________   
Τάκης Βαρβιτσιώτης



 Ουτοπία