Γη του Πυρός, Το Τέλος του κόσμου

   Η «άγρια», παγωμένη ομορφιά της Γης του Πυρός στην Αργεντινή και τη Χιλή, εντυπωσιάζει τους ταξιδιώτες και τους εξερευνητές εδώ και εκατοντάδες χρόνια.

«Μοιρασμένη» στην Αργεντινή και τη Χιλή (50.000 τ.χλμ, τα δυτικότερα, στη Χιλή και 22.000 τ.χλμ. στην Αργεντινή) η «Γη του Πυρός» είναι πραγματικά η άκρη του κόσμου 

   Η απομακρυσμένη της τοποθεσία στην Παταγονία, γοήτευε τους εξερευνητές από την εποχή του Μαγγελάνου και του Δαρβίνου και το ίδιο συμβαίνει και με τους ταξιδιώτες του σήμερα.

   Πρόκειται για ένα τριγωνικό αρχιπέλαγος, περιτριγυρισμένο από το θυελλώδη νότιο Ατλαντικό και το Στενό του Μαγγελάνου (μια θαλάσσια δίοδο που συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό ωκεανό),  με πολλές φυσικές ομορφιές: εντυπωσιακούς παγετώνες, πλούσια δάση, εκπληκτικά βουνά, κρυστάλλινους υδάτινους δρόμους και μια πανέμορφη ακτογραμμή. 

   Εκτός του κύριου νήσιου που έχει σχήμα τριγώνου, το αρχιπέλαγος περιλαμβάνει και τα νησιά Ντεσολασιόν, Σάντα Ινές, Κλαράνς, Στούαρτ, Λοντοντερρι, Χοστε, Ερμίτ, Ναβαρίνο, Γκόρντον (Γκόρδον προφέρεται στα ισπανικά), Ουάλστον, Εστάδος, Καπ-χορν 

Διασχίζοντας με το μικρό βαπόρι το θαλάσσιο πορθμό, που πέντε αιώνες πριν είχε διαπλεύσει πρώτος 
ο Μαγγελάνος, περνάμε από την ηπειρωτική γη της Παταγονίας στο αρχιπέλαγος που ονομάζεται Γη του Πυρός (Tierra del Fuego). 


Έχουμε αφήσει πίσω μας τα 14000 χιλιόμετρα στεριάς της αμερικανικής ηπείρου και αποβιβαζόμαστε σ' αυτό το σύμπλεγμα νησιών, που κατά πολλούς θεωρείται το Τέλος του Κόσμου, μιας και είναι η νοτιότερη κατοικημένη περιοχή του πλανήτη μας και η εγγύτερη στην Ανταρκτική. 

   Διαιρείται μεταξύ Χιλής και Αργεντινής και αποτελείται από μία μεγάλη τριγωνική νήσο κι από άλλα μικρότερα μη κατοικημένα νησιά. Η μεγαλύτερη πόλη είναι η Ουσουάια (Ushuaia), ένα πολύβουο γραφικό λιμάνι, από όπου ξεκινούν οι αποστολές για την Ανταρκτική και οι ναυτικές εξορμήσεις στα θυελλώδη νερά του ακρωτηρίου Χορν.

Στα πρώτα του βήματα στο νησί, ο ταξιδιώτης θαρρεί πως τον έχει ακολουθήσει η χέρσα αγριοσύνη της στέπας, οι επίπεδες αχανείς εκτάσεις της ανατολικής Παταγονίας. 

   Οι σπόροι των χαμόφυτων και των αγκαθωτών θάμνων της παταγονικής βλάστησης έχουν μπολιάσει κι εδώ τα πρώτα χώματα του νησιού.  
   Προχωρώντας ωστόσο προς το νότο, το τοπίο σιγά σιγά αλλάζει με μία ομαλή διαβάθμιση από τα ποώδη φυτά στους πρώτους ψηλούς θάμνους- και να που κάποιες συστάδες δενδρυλλίων αρχίζουν να φανερώνονται-, ώσπου φθάνουμε στα ψηλά πυκνά δάση με τις οξιές της Ανταρκτικής, ανθεκτικές στις υπο-πολικές συνθήκες. 
   Εδώ, στα δάση των κωνοφόρων δεν συναντούμε πεύκα και έλατα όπως στο βόρειο ημισφαίριο, αλλά ένα είδος κυπαρισσιού, το νοτιότερο είδος κωνοφόρου στον κόσμο, που φτάνει και τα 40 μέτρα ύψος.

   Σιγά - σιγά μεταβάλλεται και το τοπίο. 

Τις επίπεδες ημιερήμους, που πρωτοαντικρίζουμε φθάνοντας με το πλοίο στη βορινή πλευρά του νησιού, διαδέχονται οι χαμηλοί λόφοι που "κορυφώνονται" στα επιβλητικά χιονόσκεπα βουνά του νότου (Cordillera Darwin). 
   Τα βουνά αυτά είναι στην πραγματικότητα η απόληξη (ή η αρχή;) της οροσειράς των Άνδεων και φιλοξενούν σημαντικούς παγετώνες .

Το Αρχιπελάγος

   Η ανακάλυψη του αρχιπελάγους από τους δυτικούς έγινε το 1520, όταν ο Μαγγελάνος έψαχνε για ένα θαλάσσιο πέρασμα από τον Ατλαντικό προς τον Ειρηνικό. 

   Εντόπισε τελικά ένα κανάλι, ανάμεσα στην ηπειρωτική γη και τα νησιά του αρχιπελάγους (estrecho de Magallanes), που συνέδεε τους δύο ωκεανούς.

   Λέγεται πως την ονομασία “Γη του Πυρός” την έδωσε ο ίδιος ο Μαγγελάνος, διότι αντίκρισε εκεί πάμπολλες φωτιές. 

Τι ακριβώς όμως ήταν αυτό που είδε; 

   Οι αυτόχθονες κάτοικοι του νησιού, αντιμέτωποι με αντίξοες κλιματικές συνθήκες, είχαν προσαρμοστεί πολύ καλά στο δύσκολο αυτό περιβάλλον. 

   Τα μέλη της φυλής Yaghan, ζούσαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στα κανό, κυνηγώντας φώκιες, θαλασσοπούλια και ό,τι άλλο τους προσέφερε η θάλασσα. 
   Με το λίπος των θαλάσσιων θηλαστικών άλειφαν το σώμα τους, γεγονός που τους επέτρεπε να κυκλοφορούν σχεδόν γυμνοί παρά το δριμύ ψύχος !

Επιβίωναν επίσης χάρη στις φωτιές που άναβαν παντού, ακόμη και μέσα στα κανό τους, προκειμένου να κρατηθούν ζεστοί. 
Αυτές ήταν οι φωτιές που είδε ο Μαγγελάνος.

   Τα νησιά δεν κατοικήθηκαν από ευρωπαίους παρά μόνο το 19ο αιώνα, ο οποίος σηματοδότησε ουσιαστικά και το τέλος των ιθαγενών. 

   Τα ιστορικά βιβλία μιλούν για τη γενοκτονία των Yaghan και των Selk’nam, μιας ημι-νομαδικής φυλής της περιοχής. 

   Οι συγκρούσεις και οι ασθένειες αποδεκάτισαν τον ντόπιο πληθυσμό. 

   Μάλιστα ο τελευταίος καθαρόαιμος απόγονος των Selk’nam πέθανε το 1984 και η UNESCO κήρυξε τη γλώσσα τους ως νεκρή, δεδομένου ότι οι τελευταίοι που την γνώριζαν, απεβίωσαν στα τέλη του 20ου αι.

   Η Γη του Πυρός πάντα θα εξάπτει τη φαντασία του ταξιδευτή: η γεωγραφική της θέση στα πέρατα, τα απόκρημνα βουνά με τους παγετώνες, η ανθρωπολογική της ιστορία, τα μοναδικά στον κόσμο δάση, οι περιπετειώδεις θάλασσες με τα ναυάγια γύρω από το ακρωτήριο Χορν, δεν θα πάψουν ποτέ να προκαλούν σχεδόν μυστικιστικά την περιέργειά μας.

Ushuaia: η νοτιότερη πόλη του κόσμου

   Η μεγαλύτερη πόλη της περιοχής, είναι η Ushuaia, η «νοτιότερη πόλη του κόσμου» και σημαντικός πόλος έλξης για τους ταξιδιώτες, αλλά κυρίως, η βασική «πύλη» για την θαυμάσια Ανταρκτική.

   Πρόκειται για ένα πολυσύχναστο λιμάνι και κομβικό σημείο, μια πόλη 57.000 κατοίκων, με απότομους δρόμους και σπίτια που βρίσκονται ανάμεσα στο κανάλι Beagle (που χωρίζει το μεγαλύτερο, κύριο νησί Isla Grande της Γης του Πυρός, από άλλα μικρότερα νησάκια) και τα χιονισμένα βουνά Martial.

Οι παλιοί κάτοικοί της Yaghan, στους οποίους είχε αναφερθεί και ο Κάρολος Δαρβίνος και επιβίωσαν για 6.000 χρόνια χωρίς επαφή με άλλους, ήταν ευάλωτοι στις ξένες ασθένειες και παραγκωνίστηκαν από τους νέους εποίκους. 

   Μεταξύ 1884 και 1947, η Αργεντινή, μιμούμενη το παράδειγμα της Βρετανίας με την Αυστραλία, έκανε την πόλη αποικία καταδίκων, φυλακίζοντας εκεί πολλούς από τους πιο διαβόητους εγκληματίες και τους πολιτικούς κρατούμενους. Τμήμα της τότε φυλακής, αποτελεί σήμερα το ναυτικό μουσείο, Museo Maritimo.

   Το γραφικό χωριό της Ushuaia, δέχθηκε ξαφνική αύξηση του πληθυσμού του από τη δεκαετία του 1970, εξαιτίας ενός ειδικού καθεστώτος προώθησης των βιομηχανιών και σήμερα αποτελεί μια τουριστική πόλη με διεθνές αεροδρόμιο. 

   «Εκμεταλλεύτηκε» μάλιστα πλήρως τη μοναδικότητά της να βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο του κόσμου, αποτελώντας «καταφύγιο» για όλο και περισσότερα σκάφη που έχουν προορισμό την Ανταρκτική, ενώ ατελείωτη είναι και η εμπορική της κίνηση και οι δραστηριότητες που προσφέρει: πεζοπορία, ιστιοπλοϊα, σκι, καγιάκ, ακόμη και καταδύσεις, είναι διαθέσιμα σε μικρή απόσταση από την πόλη.

 Το πρώτο μονοπάτι πεζοπορίας στη Γη του Πυρός της Χιλής

   Στις αρχές Απριλίου του 2012, η Wildlife Conservation Society (http://www.wcs.org) ανακοίνωσε την έναρξη ενός νέου μονοπατιού πεζοπορίας που θα εκτείνεται από τα βουνά προς την ακτή του φυσικού πάρκου Karukinka  (http://www.karukinkanatural.cl),  μια προστατευόμενη περιοχή στη σειρά των νησιών κατά μήκος της Γης του Πυρός στη Χιλή.

   Το μονοπάτι Karukinka θα είναι ο πρώτος τουριστικός προορισμός στο παρθένο αρχιπέλαγος της Γης του Πυρός. 
   Σχεδόν ανέπαφη από ανθρώπινα ίχνη, η περιοχή Karukinka είναι ένας από τους έξι τουριστικούς προορισμούς που προωθούνται από την κυβέρνηση της Χιλής. 

   Το μονοπάτι, το οποίο θα ολοκληρωθεί το Δεκέμβριο, εκτείνεται σε 34 χιλιόμετρα και θα φέρει τουρίστες στις ακτές του πάρκου, όπου ζουν θαλασσοπούλια, πιγκουίνοι, φώκιες και φώκιες.

   Μέχρι σήμερα, η Karukinka είναι ένας γνωστός προορισμός για τους ντόπιους, ειδικά από τη Γη του Πυρός, επιστήμονες και φοιτητές από διάφορα πανεπιστήμια της Χιλής. Στόχος της Χιλής είναι να διευρυνθεί η πρόσβαση στο νησί, προκειμένου να προσελκύσει τον οικοτουρισμό.

   Το Εθνικό Πάρκο και το τρενάκι της Γης του Πυρός
βρίσκεται στη νοτιοδυτική επαρχία της Αργεντινής, πάνω στα σύνορα με τη Χιλή και αποτελεί το νοτιότερο τμήμα του δάσους των Άνδεων - Παταγονίας. 
Δημιουργήθηκε το 1960 και έχει επιφάνεια 630.000 στρέμματα.

   Το τοπίο περιλαμβάνει βουνοκορφές που εναλλάσσονται με κοιλάδες, ποτάμια και λίμνες από παγετώνες, αλλά και πανέμορφους καταρράκτες. 
   Η Senda Costera (παράκτια διαδρομή), που συνδέει την Ensenada Bay με τη Lapataia Bay στη Lago Roca, είναι ένα δημοφιλές μονοπάτι μέσα στο πάρκο. 
   Το πάρκο αποτελεί «καταφύγιο» για πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας.

   Στο Εθνικό Πάρκο μπορείτε να φτάσετε με το ατμοκίνητο τρένο «Fin del Mundo» (στο τέλος του κόσμου), που ξεκινά 8 χλμ. από την Ushuaia. 
   Κατασκευάστηκε αρχικά ως γραμμή μεταφοράς για την εξυπηρέτηση των φυλακών της Ushuaia και ειδικά για τη μεταφορά ξυλείας, ενώ λειτουργεί πλέον ως μια πολιτιστική διαδρομή στη Γη του Πυρός και θεωρείται η νοτιότερη σιδηροδρομική γραμμή στον κόσμο.
_______________________________________

Άννα Βερροιοπούλου  - Πόπη Αθανασοπούλου


Utopia