"Το μόνο βέβαιο είναι η αβεβαιότητα..." παρέα με τον Γούντι Άλλεν

Περπατάω αρκετή ώρα... χωρίς προορισμό αλλά με σκοπό... Να ανασάνω τη μαγική αύρα της νύχτας, υπάρχει τίποτα καλύτερο από μια περιπλάνηση στη πόλη... με χαλαρό βηματισμό; 
Να ανακαλύπτεις τις ομορφιές της... τις ιδιομορφίες της, να την αγαπήσεις πάλι... να αγαπήσεις ακόμα και την ασκήμια της...; 
Να την βλέπεις σαν να μην την έχεις ξαναδεί. 
Βρίσκομαι...μέσα την αφίσα του 'Midnight in Paris' 

- ''Μπορώ να διακόψω;'' ακούω πίσω μου τρυφερά μια φωνή που ίσως να περιείχε και δισταγμό. Γύρισα και...τον είδα... α, ο Γούντι Άλλεν!  Δεν κάνω πλάκα.

- εγώ: ''Για δες...! Κα λη σπέ ρα'', προφέρω αργά.
- Γούντι: ''Να συστηθώ, Κένι Στιούαρτ... μόνος, παρομοίως  πρόθυμος για πνευματική περιπλάνηση και μεθυσμένος από τα αρώματα της νύχτας.'' 

- εγώ: ''Καλά τώρα... κ. Κένι Στιούρτ λυπάμαι αλλά είστε τόσο γνωστός,  πιο πολύ δεν γίνεται... δεν περνάει το ινκόγνιτο. Άσε που έπεσες στην περίπτωση, σε ξέρω καλύτερα κι απ' τη μάνα μου.

- Γούντι: ''Να όμως που δεν ξέρεις... Το πραγματικό μου όνομα είναι Άλλεν Στιούαρτ Κένιγκσμπεργκ... αλλά αν προτιμάς το Γούντι Άλλεν μαζί σου... κι εγώ το προτιμώ.''   
- εγώ: ''Χαίρομαι... πολύ, μα πάρα πολύ... που είσαι εδώ... κι ελπίζω ότι δεν μου κάνει παιχνίδια η φαντασία μου!'' 
- Γούντι: ''...αυτό είναι δικό σου θέμα.''
- εγώ: ''.....''  Αρχίσαμε να περπατάμε... χωρίς προορισμό και όπως υποθέτει ήδη (όποιος διαβάζει), δεν θα αφήσω ανεκμετάλλευτη μια τόσο μεγάλη ευκαιρία... 

- εγώ: ''Ελπίζω ότι δεν θα με πεις αγενή αν σου ζητήσω να μοιραστείς μαζί μου, διάφορα από τη ζωή σου... όχι προσωπικά, μην παρεξηγηθώ... αλλά παρασκήνιο... Ξέρεις αστεία, απρόοπτα, παλαβά... Να, ας πούμε όπως εκεί που σε ρωτάει δημοσιογράφος αν έχεις κάνει ψυχανάλυση και...."

- Γούντι: ''Όχι, μη μου το κάνεις αυτό, δεν ξέρεις πόσο το βαριέμαι...'' κι η απάντηση του έρχεται σχεδόν πριν τελειώσω τη φράση μου. ''Θέλω να είμαι στο τώρα. Ότι έχει περάσει είναι αδιάφορο, έχει κλείσει..''

Απογοήτευση... Δεν πρόλαβα να χαρώ τον ενθουσιασμό μου γι αυτό που φανταζόμουνα ότι θα επακολουθούσε. Δεν εγκαταλείπω όμως τόσο εύκολα...
- εγώ: "...σε ρωτάνε λοιπόν... επαναλαμβάνω, ''αν έχεις κάνει ψυχανάλυση και τι σου είπε ο ψυχαναλυτής σου... κι εσύ απαντάς: 'Συμφώνησε μαζί μου, ότι χρειάζομαι θεραπεία. Πιστεύει επίσης ότι η αμοιβή του είναι λογική'...", τελειώνω επιτέλους αυτό που ξεκίνησα.  
- Γούντι: ''.....''  
Γυρνάω και τον κοιτάζω εξεταστικά...  είναι χαλαρός και χαμογελάει...

- εγώ: Θέλω να ξέρεις ότι με τις ταινίες σου, δεν έχω γελάσει μόνο... κάθε σου ταινία ήταν ένα σπρώξιμο για σκέψη... για προβληματισμό. Πρέπει να ξέρεις ότι με βοήθησες να δω καθαρά και να αναθεωρήσω... πολλά από τα στερεότυπα, τις προκαταλήψεις, τα δόγματα και τα ταμπού... που απλώς τα κουβαλάμε έτσι.. που ποτέ δεν αναρωτηθήκαμε γι αυτά, μας δόθηκαν και χωρίς κρίση... ή από βαρεμάρα να σκεφτούμε...''

- Γούντι: ''Πώς εφευρέθηκαν τα σάντουιτς; Τι θα συνέβαινε αν οι ιμπρεσιονιστές αντί για ζωγράφοι ήταν οδοντίατροι; Γιατί δεν άφησε ο Χίτλερ φαβορίτες;'' συνεχίζει σαν να μην μ' άκουσε...

- εγώ: ''...... '' αιφνιδιασμένη... ''που να ξέρω;''

Τον ένιωσα να γελάει, χωρίς ήχο όμως... κανονικό πειραχτήρι.
- εγώ: ''...μήπως δεν ήταν της μόδας; '' λέω... θέλω κι εγώ να πάρω μέρος στο παιχνίδι.

- Γούντι:  ''Πιθανόν... άκου ένα ακόμα, γιατί είναι οι μέρες μας μετρημένες κι όχι, π.χ., αλφαβητικά;''
- εγώ: ''Μα τι σημασία έχει; Όσο ζει κάποιος τι τον νοιάζει;'' απαντώ  τρυφερά και συνειδητοποιώ ότι δεν έχω καταλάβει τι ρώτησε. 

- Γούντι: ''Η ζωή είναι γεμάτη πόνο, δυστυχία και μοναξιά...άσε που τελειώνει και σύντομα! Άρα να είμαστε ευγνώμονες που είμαστε δυστυχείς.''
- εγώ: ''Μα αν όπως λες υπάρχει πόνος και δυστυχία μήπως είναι καλύτερα που διαρκεί λιγότερο;'' και ίσως πάλι δεν έχω καταλάβει τι εννοεί.

- Γούντι: ''Το μόνο βέβαιο είναι η αβεβαιότητα...''
- εγώ: ''Συμφωνώ... και η πίστη το ίδιο αλλά πρέπει να πιστεύεις στο Θεό γιατί αν δεν πιστεύεις όπως έχεις πει, δεν υπάρχει νόημα!'' 

- Γούντι: ''Αλλά αφού δεν υπάρχει νόημα, δεν είναι χαζό να το ψάχνεις... Γιατί αν δεν αναζητάς 'αυτό' που δεν υπάρχει, θα περνάς καλύτερα... έτσι δεν είναι;'' 
- εγώ: ''Ναι... αλλά αφού δεν είναι σίγουρος κάποιος αν υπάρχει νόημα, πώς θα παραιτηθεί από την αναζητήση;'' απαντώ και καμαρώνω για τη σιγουριά μου.

- Γούντι: ''Επιθυμία μου είναι να ζήσω, με νόημα ή χωρίς. Σκοπεύω μάλιστα είναι να γίνω αθάνατος, όχι μέσω του έργου μου... αλλά μέσω του 'μη θανάτου μου'. Δεν με ενδιαφέρει να ζω στις καρδιές των ανθρώπων, προτιμώ να ζω στο διαμέρισμά μου...''

Σταματάει, γυρνάει προς το μέρος μου και με κοιτάει εξεταστικά στα μάτια.... Σκέπτομαι ότι όλοι τελικά έχομε τους ίδιους φόβους αλλά όχι το ίδιο χιούμορ...

- Γούντι: ''Ποια είναι η γνώμη σου... είναι κακό να θέλουμε να ζούμε... μέχρι τον θάνατο μας; Δεν θυμάμαι αν σου είπα ότι δεν φοβάμαι τον θάνατο... απλά δεν θέλω να είμαι εκεί όταν συμβεί, είμαι ξεκάθαρα εναντίον του και σχεδιάζω να λείπω...'', η φωνή του τώρα έχει πάρει έναν αθώα περιπαικτικό τόνο. 

- εγώ: ''Απόλυτη ταυτότης, κι εγώ σκέπτομαι να λείπω. Αλλά αν η ζωή είναι γεμάτη πόνο και Θεός δεν υπάρχει για να προσφέρει παρηγoριά... τότε γιατί 'αξίζει να ζούμε';'' 

- Γούντι: ''Στον κόσμο υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που έχουν αισθήματα, ευαισθησίες, ποιητικές εξάρσεις και θέλουν να τα εκφράσουν αλλά δεν μπορούν; Το φαντάζεσαι; Δεν είναι τρομερό; Δεν έχουν μουσικό ταλέντο, ταλέντο ζωγραφικής ή λογοτεχνικό. Κι όμως έχουν τα αισθήματα που θέλουν να εκφραστούν... και πρέπει να είναι τρομερό να βρίσκεσαι σε τέτοια κατάσταση. Μερικές φορές μου συμβαίνει και μένα, να θέλω να εκφράσω κάτι και να μην μπορώ, να βρίσκομαι σε αδιέξοδο... Αυτό μου συμβαίνει πιο τακτικά στη μουσική.'' 
- εγώ: ''Μα έχεις δώσει τόσες συναυλίες... σ' όλο τον κόσμο!''

- Γούντι: ''Μόνο και μόνο επειδή είμαι διάσημος στον κινηματογράφο. Any way.. Για να απαντήσω, ναι, υπάρχουν πράγματα που 'αξίζει για αυτά να ζούμε' και νομίζω ότι έχω αρκετά να σου αναφέρω και που κάνουν τη ζωή 'άξια' να τη ζήσεις... όπως ο Γκράουτσο Μαρξ, ο Γουίλι Μέις, το δεύτερο μέρος της Συμφωνίας του Δία, ο Λούις Άρμστρονγκ στο “Potatohead Blues”...''
- εγώ: ''...όπως αναλύεις στο 'Μανχάταν'... και στο 'Βίκυ Κριστίνα' κάνεις αναφορά στην Τέχνη, στο 'Μάτς Πόιντ'... ξέχασα τη 'Βιτρίνα', το 'Ζέλινγκ'... ακόμα και στο 'Εγκέφαλος για ληστεία'...!''
τον έχω διακόψει αλλά δεν άντεχα ήθελα να του δείξω ότι πραγματικά έχω 'μελετήσει' τη φιλοσοφία του.

- Γούντι: ''Help... Όλες θα τις πεις;... ξέρεις πόσες είναι; Γιατί μου το κάνεις αυτό; Συνεχίζω... στα πράγματα που κάνουν τη ζωή άξια να τη ζήσεις, που λέγαμε πριν με διακόψεις... θα προσθέσω, τις σουηδικές ταινίες... την “Αισθηματική Αγωγή” του Φλωμπέρ... τον Μάρλον Μπράντο, τον Φρανκ Σινάτρα, τα φοβερά μήλα και αχλάδια του Σεζάν, τα καβούρια στου Σαμ Γόου, το πρόσωπο της Τρέισι...''

- εγώ: ''Και τα μεγάλα άγνωστα και μυστήρια που προσπαθεί να λύσει η επιστήμη...; Οι ανακαλύψεις της και οι ανατροπές κάθε τόσο στη γνώση... πως σου φαίνονται, δεν είναι σοβαροί λόγοι για να ζεις;'' συμπληρώνω...

- Γούντι: ''Θες να προβληματιστούμε πάνω στα κβαντικά αινίγματα; Σε βεβαιώνω πως νιώθω τεράστια ανακούφιση που, τελικά, το σύμπαν είναι εξηγήσιμο. Είχα αρχίσει να φοβάμαι ότι εγώ έφταιγα.
- εγώ: ''Είναι αλήθεια ότι η κβαντική θεώρηση ανατρέπει την ανθρώπινη σιγουριά για την γνώση... έτσι όπως την ήξερε μέχρι τώρα.'' 

- Γούντι: ''Συμφωνώ απολύτως, να σου πω για παράδειγμα... ξύπνησα την Παρασκευή και, επειδή το σύμπαν διαστέλλεται, μου πήρε περισσότερο από το συνηθισμένο να βρω τη ρόμπα μου.''

Σταμάτησε... πήρε ανάσα... δεν μίλησα, δεν είχα κανένα λόγο να το κάνω, σιωπηλή, κοίταζα τις σκιές μας που σκάγανε στην ημιφωτισμένη  επιφάνεια του δρόμου, και γοητευμένη από αυτό το παιχνίδι, να μιλάμε για τόσο σοβαρά θέματα αποδομώντας τα, ήταν σαν να είχαμε μεταφερθεί σε μια από τις ταινίες του!

- Γούντι: ''Για να καταλάβεις τη σχέση μου με τη φύση, θα σου πω μόνο ότι η φύση κι εγώ είμαστε... δύο!  Για μένα η φύση δεν είναι ένας πίνακας του Κόνσταμπλ για παράδειγμα που όλα μοιάζουν ειδυλλιακά... Όταν κανείς χαζεύει την ομορφιά της φύσης από μακριά, αυτό που βλέπει είναι ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο. 

Η φύση αγαπητή μου είναι κάπως φρικαλέα. Συγνώμη, είπες κάτι;''
- εγώ: ''Όχι όχι... δεν μίλησα, σ' ακούω με ενδιαφέρον, συνέχισε...''

- Γούντι: ''Από κοντά θα δεις βία, χάος, σκοτωμούς και κανιβαλισμούς. Ένα σύνολο από αράχνες που τρώνε έντομα, μεγάλα ψάρια που κατασπαράζουν τα μικρά, φυτά που τρώνε φυτά. Σαν ένα πελώριο εστιατόριο, έτσι τη βλέπω και δεν θέλω να έχω καμία σχέση μαζί της... 
Έχεις αναρωτηθεί ποτέ γιατί ο άνθρωπος να σκοτώνει; Σκοτώνει για το φαγητό. Κι όχι μόνο για το φαγητό όμως, αρκετές φορές πρέπει να το συνοδεύει και με κάνα αναψυκτικό!''

- εγώ: ''Ποια είναι η γνώμη σου για τη θρησκεία; Για το Θεό; Υπάρχει ή όχι;'' γελώντας... αλλάζω θέμα.

- Γούντι: Η γνώμη μου για το Θεό είναι καλή, ναι... μόνο που δεν ξέρουμε αν υπάρχει... μόνο για τον θάνατο είμαστε σίγουροι. Όσα αυγά και να βαφτούν κόκκινα, όσο κι αν προσκυνήσουμε... όσο κι αν φιλήσουμε εικόνες... Ακόμα και να βρίσουμε, να φτύσουμε όποιον δεν πιστεύει... ή να του δηλώσουμε αυστηρά ότι δεν μπορεί να περιφέρει την ύπαρξή του... αφού έχει διαφορετική θρησκεία... δηλαδή είναι άπιστος! όλοι είμαστε άπιστοι για τον αλλόθρησκο... 

- εγώ: ''Πώς είσαι σίγουρος ότι δεν υπάρχει Θεός;''

- Γούντι: ''Ακριβώς, δεν είμαι, όπως δεν είμαι ότι υπάρχει. Κοίτα όμως, αν πούμε ότι υπάρχει, πως γίνεται μαζί του να υπάρχει το κακό, η αδικία, ο πόνος, η δυστυχία... πως αντέχει να το βλέπει;  Αν πάλι δεν υπάρχει, τι σημαίνει αυτό για τον άνθρωπο; Τι σημαίνει η βεβαιότητα... ότι δεν υπάρχει Θεός;'' 
- εγώ: ''Τι σημαίνει;'' απαντάω χαζά.

- Γούντι: ''Δεν ξέρω αλλά λογικά πρέπει να σημαίνει κάτι, είναι μια αλλαγή που θα τον βγάλει από την 'βεβαιότητα'... άρα θ' αντιδράσει. 
- εγώ: ''Σ' αυτό έχεις δίκιο, λογικά...''

- Γούντι: ''Θα καταφέρει να ξεπεράσει το ξεβόλεμα; ή θα βρει κάτι παρόμοιο, να βάλει σ' αυτή τη θέση; με διακόπτει.
- εγώ: ''Λες να είναι προσωπική υπόθεση; Ανάλογα με τις φοβίες, την προσωπική ευφυΐα ή βλακεία..;'' 

- Γούντι: ''Δυστυχώς κάποιοι δεν θα τα καταφέρουν, θα υπάρξουν όμως και πολλοί, που θα περάσουν σε άλλη πίστα, ξεπερνώντας αυτή τη μεγάλη αναστάτωση που φέρνει στον άνθρωπο το εγώ και μόνο, ορίζω τη ζωή μου.'' 

- εγώ: ''Αλήθεια, θεωρείς ότι θα κατάφερνε ο άνθρωπος, θα είχε την ωριμότητα να διαχειριστεί μια τέτοια 'ελευθερία';''  

- Γούντι: ''Δεν ξέρω αν ήξερα θα ήμουν θεός.''
- εγώ: ''Άρα αμφισβητούμε και την κόλαση ή μήπως να της βάζαμε διαβαθμίσεις...; Διαφορετικά επίπεδα ανάλογα με τη δράση μας 'λίγο ή πολύ ενάρετος', και 'λίγο αμαρτωλός ή πολύ';'' 

- Γούντι: ''Αυτό που μας βασανίζει στην πραγματικότητα είναι ο θάνατος. Τα γηρατειά και ο θάνατος. Είναι τόσο τρομαχτικό, τόσο φριχτό για τους ανθρώπους να τον αποδεχτούν, που επιλέγουν να μην το σκέφτονται. Σκαρφίζονται θρησκείες ή ένα σωρό άλλα πράγματα για να μην σκέφτονται το θάνατο. Προσπαθούν να το μπλοκάρουν, να το βγάλουν από το μυαλό τους. Αν έχει ενδιαφέρον για σένα, θα σου έλεγα ότι οι θρησκείες είναι ανθρώπινο δημιούργημα και λειτουργεί, μέσω του φόβου αποτρεπτικά, και όχι πάντα για τις προβληματικές συμπεριφορές.''  

- εγώ: ''......''

- Γούντι: ''Με υστεροβουλία και αυθαίρετα  φτιάχτηκε ένας κατάλογος με 'πράγματα' που τα θεωρήσαμε 'κακά'... άρα ότι είναι σ' αυτό τον πίνακα, σου απαγορεύεται να το κάνεις...'' 
- εγώ: ''Και θα υπακούσεις γιατί φοβάσαι ή γιατί επιλέγεις με σοφία την αρετή; Μου θυμίζεις κείμενα... θεωρίες και έννοιες της αρχαίας γνώσης...'' συμπληρώνω.

- Γούντι: ''Ναι... Κοίτα δεν υπάρχει αμφιβολία πως υπάρχει ένας 'αόρατος κόσμος'.... μη με ρωτήσεις που το ξέρω αφού είναι αόρατος,  σε προλαβαίνω...  Αφού αποτοξινώθηκα από την 'ψευτική γνώση' αφού απομάκρυνα από τη σκέψη μου την παιδεία του σκοταδισμού...  τώρα είμαι πνευματικά αχόρταγος! Δεν θα σου πω λεπτομέρειες μόνο δυο τρία ονόματα και θα καταλάβεις. Οι Προσωκρατικοί ήταν η μεγάλη αποκάλυψη... δεν πρωτυπώ, άγγιξα τον Πλάτωνα... ανάσανα τον Αριστοτέλη, τον Επίκτητο, τον Δάντη, τον Τόμας Μορ τον Τζέιμς Τζόις... Τρέφω μεγάλη εκτίμηση σ' έναν θαυμάσιο καθηγητή από το πανεπιστήμιο Κολούμπια που με βοηθάει... μπορείς να το πεις και ιδιωτικό μάθημα πάνω στα 'Μεγάλα Αναγνώσματα', πάνω στη φιλοσοφία, στη σημειολογία και τη γλωσσολογία, την ποίηση... ακόμα και τη Βίβλο.''

- εγώ: ''Εκτιμώ ιδιαίτερα την αυτοδιδακτική πορεία και αν σου πω ότι τώρα 'βλέπω' αυτή σου την πορεία, αυτή την πνευματική μεστότητα στις ταινίες σου... Επί τη ευκαιρία, δεν θυμάμαι αν σου είπα ότι δεν έχω χάσει καμία. Ακόμα κι όταν σε θεωρούσαν έναν ακόμα απλό 'κωμικό'...''
    
- Γούντι: '' Όπως έλεγα... δεν υπάρχει αμφιβολία πως υπάρχει ένας αόρατος κόσμος. Μόνο ξέρεις, το πρόβλημα είναι πόσο απέχει απ' το κέντρο και ως τι ώρα μένει ανοιχτός... με συγχωρείς ε..;! Πρέπει να βιαστώ... τα λέμε...''

- εγώ: ''Ναι... τα λέμε, Καληνύχτα Γούντι Άλλεν''
________________________________

Γούντι Άλλεν ή
Άλλεν Στιούαρτ Κένιγκσμπεργκ  

* Όλη η τρέλα του Γούντι Άλεν είναι συγκεντρωμένη σε δύο τόμους από τις εκδόσεις Bell: «Woody Allen, Όλα τα γραπτά του» και «Σκέτη Αναρχία». Άρθρα που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό New Yorker, διηγήματα, σουρεαλιστικά θεατρικά... Όπως λέει ο ίδιος πρόκειται για «ένα δείγμα από τον όγκο του πνευματικού θησαυρού που αφήνω στους μεταγενέστερους, ή ώσπου να 'ρθει η παραδουλεύτρα».
__________________________________________ 

* Η συζήτηση είναι μια φανταστική πνευματική επαφή με τον γνωστό σκηνοθέτη αλλά ο λόγος του δεν είναι φανταστικός είναι μικρά κομμάτια της προσωπικής του θεώρησης προβληματισμού και τα δανείστηκα από τις ταινίες του και τα βιβλία του.

Είναι αλήθεια ότι δουλεύω εδώ και αρκετές ώρες... συνέχεια. Είναι αλήθεια επίσης ότι έχει νυχτώσει... και δεν πήρα χαμπάρι. Μάλλον χρειάζομαι ένα διάλειμμα, να πάρω μια ανάσα... όπως και μια κούπα με οτιδήποτε μέσα της φτάνει να είναι ζεστό... και θα το πιω μόνη μου. Καληνύχτα Γούντι Άλλεν!

Δεν θυμάμαι αν έχω μοιραστεί μαζί σας κι άλλη φορά, κάποιο από τα ονειρικά μου ταξίδια που συνήθως κάνω, έχοντας συντροφιά μου, κάθε φορά μια από τις αγαπημένες μου προσωπικότητες συνήθως αιρετικές... Αν δεν το είχα κάνει... το έκανα... 
_____________________________________________

Διαβάστε :

Οι καλοί κοιμούνται καλύτερα, αλλά οι κακοί περνούν καλύτερα ξύπνιοι
Πως θέλω να ζήσω την επόμενη ζωή μου 
Θα ήθελα να σας μεταδώσω ένα θετικό μήνυμα, μα δεν έχω... 



 Ουτοπία