Κέρκυρα, Για χάρη της ένας πόλεμος...

Κέρκυρα, η βασίλισσα

Το Ιόνιο Πέλαγος πήρε το όνομά του από την Ιώ, ιέρεια της θεάς Ήρας. Λέγεται πως ο Δίας και η Ιώ ήταν εραστές και πως όταν το έμαθε η Ήρα, εξοργίστηκε και μεταμόρφωσε την Ιώ σε αγελάδα, την έδεσε σε μια ελιά και έβαλε να την φρουρεί ο Άργος, του οποίου το σώμα καλυπτόταν με οφθαλμούς, πράγμα που τον καθιστούσε ακοίμητο φρουρό. 

Ο Δίας ανέθεσε στον Ερμή να βρεί το μέρος όπου φυλασσόταν η Ιώ, να αποκοιμίσει τον Άργο παίζοντας σουραύλι και να απελευθερώσει την Ιώ. Η Ήρα από την άλλη πλευρά, όταν το έμαθε, έστειλε μια αλογόμυγα η οποία άρχισε να καταδιώκει την Ιώ.  
Η Ιώ προσπαθώντας να απαλλαγεί από την αλογόμυγα διέσχισε τη θάλασσα, που πήρε το όνομά της, και τελικά, περνώντας από νησί σε νησί, κατέληξε στην Αίγυπτο, όπου ξαναπήρε την ανθρώπινή της μορφή και γέννησε το γιό του Δία.

Ευρήματα ανθρώπινης παρουσίας στην Κέρκυρα βρίσκουμε από την παλαιολιθική εποχή αλλά και από την νεολιθική εποχή έχουν βρεθεί σε διάφορες περιοχές λείψανα. 

Η ιστορία της Κέρκυρας ξεκινά στην Παλαιολιθική εποχή, κάπου μεταξύ του 70.000 – 40.000 π.Χ. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Λιβούρνιοι (Ιλλυρικό φύλο), ένας ναυτικός λαός που εξουσίαζε την περιοχή της Δαλματίας και την θάλασσα του Ιονίου.
Ορισμένοι υποστηρίζουν πως κατά τα μέσα του 8ου αι π.Χ. οι Ευβοείς ίδρυσαν στο νησί αποικία, γνωστή ως «Κόρκυρα». 

Αργότερα, το 734 π.Χ. εγκαταστάθηκαν οι Κορίνθιοι με αρχηγό τον Χερσικράτη και ανέδειξαν την Κέρκυρα σε σημαντικό ναυτικό σταθμό.
Μαζί με τη μητρόπολη της Κορίνθου ίδρυσε την Επίδαμνο, το σημερινό Δυρράχιο. Το νησί έγινε σταδιακά η δεύτερη ναυτική δύναμη μετά την Κόρινθο και ανέπτυξε έντονη αποικιστική δραστηριότητα.
Η Κόρκυρα υπήρξε η πρώτη ναυτική πόλη που δημιούργησε στόλο τριήρεων στις αρχές του 5ου αι π.Χ., υπήρξε σύμμαχος των Αθηναίων και συχνά πολεμούσε για λογαριασμό τους.
Η Κέρκυρα, ούσα αποικία της Κορίνθου, θέλησε να ανεξαρτητοποιηθεί.  Η Αθήνα το θεωρεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να έχει εμπλοκή και  παίρνει το μέρος της Κέρκυρας.

Αυτό το γεγονός γίνεται μια από τις αιτίες να ξεσπάσει ο Πελοποννησιακός  Πόλεμος.

Η αιτία ήταν: «Η ολοένα αυξανόμενη δύναμη της Αθήνας που προκάλεσε φόβο στους συμμάχους της Σπάρτης και κατέστησε τη σύρραξη ανάμεσα στις δύο πόλεις αναπότρεπτη», αναφέρει ο Θουκυδίδης ως καταλυτικό αίτιο στην κήρυξη του πολέμου.

Η αφορμή ήταν: Οι Αθηναίοι ήθελαν με κάθε τρόπο να επεκταθούν δυτικά δηλαδή τις πόλεις της Κάτω Ιταλίας και της Σικελίας. Η αφορμή για να μετριάσουν την επιρροή της Κορίνθου ήρθε όταν κηρύχτηκε πόλεμος μεταξύ Κορίνθου και Κέρκυρας.

Η Κέρκυρα, παρότι αποικία της Κορίνθου, ήταν πια απολύτως ανεξάρτητη από αυτήν, διέθετε δικό της υπολογίσιμο στόλο και ακμαίο εμπόριο. Διαβλέποντας όμως ότι υπήρχε κίνδυνος να ηττηθεί, ζήτησε τη βοήθεια του αθηναϊκού στόλου. 
Κορίνθιοι πρέσβεις ζήτησαν τότε επισήμως από τους Αθηναίους να μην παρέμβουν υπέρ της Κέρκυρας, γιατί κάτι τέτοιο θα συνιστούσε παραβίαση των όρων της 30ετούς ειρήνης που είχε υπογραφεί το 445 π.Χ.
Οι Αθηναίοι θεώρησαν ότι δεν συνιστούσε παραβίαση η αποστολή «αμυντικού στόλου» και αποφάσισαν τα πολεμικά πλοία τους να είναι παρόντα στην επικείμενη ναυμαχία αλλά να αναμιχθούν μόνον αν απειλείται η πόλη της Κέρκυρας.
Αυτό δεν ερμηνεύθηκε με τον ίδιο τρόπο από τους Κορίνθιους που έκριναν και μόνο την απειλητική παρουσία των αθηναϊκών πλοίων ως παρέμβαση, αποχώρησαν από τη ναυμαχία και θέλησαν να συγκαλέσουν συμβούλιο της Πελοποννησιακής Συμμαχίας για κήρυξη πολέμου. 
Τελικά, το 375 π.Χ. γίνεται μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας.

Κατά τη διάρκεια της αρχαιότητας το νησί κατακτήθηκε από διάφορες ελληνικές πόλεις μέχρι το 255 π.Χ., οπότε απέκτησε την ανεξαρτησία του, όταν απεβίωσε ο Αλέξανδρος, ο τελευταίος ισχυρός βασιλιάς της Ηπείρου. 
Για μεγάλο χρονικό διάστημα έμεινε στην Κέρκυρα και ο Μέγας Αλέξανδρος στα νεανικά του χρόνια. Το νησί πολύ γρήγορα πέρασε στην κυριαρχία των Ρωμαίων κατά τη σταδιακή εξάπλωσή τους προς ανατολάς. 

Η Κέρκυρα υπό τους Ρωμαίους

Το καλοκαίρι του 229 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατέλαβαν το νησί και, έτσι, η Κόρκυρα έγινε η πρώτη ελληνική πόλη που προσαρτήθηκε στην ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Παρέμεινε, δε, υπό ρωμαϊκή κατοχή για περισσότερο από πέντε αιώνες από το 229 π.Χ. μέχρι το 337 μ.Χ. 

Παρόλ' αυτά, η πόλη διατήρησε σε μεγάλο βαθμό την αυτοδιάθεσή της καθώς είχε δική της νομοθεσία και το δικαίωμα να αναδεικνύει τους δικούς της αξιωματούχους. 

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου υπήρξε σημαντική ναυτική βάση του ρωμαϊκού στόλου στην ανατολική Μεσόγειο.

Πλήθος βαρβάρων πέρασαν και λεηλάτησαν το νησί κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής  περιόδου λόγω του ότι ήταν προγεφύρωμα για τις απέναντι ηπειρωτικές ακτές και ήλεγχε την είσοδο της Αδριατικής. 

Βάνδαλοι, Οστρογότθοι από τις ακτές της νότιας Ιταλίας που ρήμαζαν στην κυριολεξία τις περιοχές αυτές πλήγωσαν την ειρηνική πορεία του νησιού στο χρόνο. 

Κατόπιν ακολούθησαν Νορμανδοί σκληροί βορειοευρωπαίοι που την εποχή εκείνη είχαν κατακτήσει τη νότια Ιταλία και Σικελία.   

Ο αρχηγός τους Γυισκάρδος κατέκτησε την Κέρκυρα.

Η βυζαντινή Κέρκυρα

Το 395 π.Χ. η Κέρκυρα συμπεριλήφθηκε στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και παρέμεινε τμήμα της μέχρι την έλευση των Σταυροφόρων το 1204. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής εισήχθη για πρώτη φορά στο νησί το φεουδαρχικό σύστημα κοινωνικοοικονομικής οργάνωσης.

Μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους και τη διανομή των Βυζαντινών εδαφών από τους κατακτητές η Κέρκυρα περιήλθε στους Βενετούς,  με διαστήματα επανάκτησής της από τους Έλληνες, αλλά και πάλι κατακτήθηκε από τους Ανδεγαύους το 1267. 

Επανήλθαν οι Βενετοί το 1386  και αρχίζει για την Κέρκυρα μια μακραίωνη περίοδος ενετοκρατίας που έδωσε το χρώμα και τον αέρα που ως σήμερα μπορούμε να διαπιστώσουμε. 

Αυτή την περίοδο το νησί γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη και οικονομική ευημερία, η πόλη της Κέρκυρας βρισκόταν μέσα στο φρούριο, αλλά έξω είχε απλωθεί μια νέα πόλη ατείχιστη όμως, με αποτέλεσμα να είναι εκτεθειμένη σε κάθε είδους επιδρομές αλλοφύλων. 

Και για να αντιμετωπιστεί οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια αποτελεσματικά, δημιουργήθηκε μια τεράστια έκταση μπροστά από το φρούριο η σημερινή πλατεία Σπιανάδα. 

esplanade

Το 1431  εμφανίζονται οι Τούρκοι, για πρώτη φορά στο νησί και προσπαθούν μάταια να το καταλάβουν. Το 1537  Τούρκοι υπό τον τρομερό αρχηγό του στόλου Βαρβαρόσσα καταστρέφουν την πόλη. τα πάντα  εκτός των τειχών και ρημάζουν την κερκυραϊκή ύπαιθρο. Ο εκτός των θυμάτων ανθρώπινος απολογισμός είναι 20.000 αιχμαλώτοι. 

Το 1571  επανέρχονται οι Τούρκοι και πολιορκούν με μανία την πόλη χωρίς τελικά αποτέλεσμα, αλλά καταστρέφουν με πρωτοφανή μανία, το νησί, από άκρον εις άκρου. 
Η Βενετία, σαν να αφυπνίζεται ύστερα από αυτά τα γεγονότα και τειχίζει τη νέα πόλη με το λεγόμενο νέο φρούριο, προσπαθώντας να προστατέψει το νησί από τις επιδρομές των Τούρκων.
Σαραπέντε χρόνια μετά, το 1716 οι Τούρκοι δεν αντέχουν μακριά φαίνεται και με πολυπληθή στρατό εμφανίζονται πάλι. Ο στόχος βέβαια είναι ο ίδιος, να καταλάβουν το νησί, αλλά με την πολύ καλή άμυνα και με την εποπτεία του στρατάρχη Σούλεμπουργκ και αυτή η τούρκικη προσπάθεια, δεν ήτο επιτυχής και οι κατακτητές δεν είχαν τα ποθητά αποτελέσματα. 

Η Κέρκυρα έζησε μεγάλες σφαγές και καταστροφές από τις επιδρομές των Τούρκων και παρότι η Βενετία άφησε ανεξίτηλα τη σφραγίδα της στην Κέρκυρα, δεν κατάφερε να την προστατέψει επαρκώς.

Το 1797 ως το 1799  η Κέρκυρα πέρασε στα χέρια των Γάλλων. 

και αυτούς ακολούθησε μια ιδιότυπη Ρωσική κατοχή σχεδόν παράλληλα με την αποχώρηση την ίδια χρονιά που οι Βενετοί  με τη Συνθήκη του Καμποφόρμιο  (Campo Formio) την ίδια χρονιά αποχώρησαν από τα Επτάνησα. 
Καθοριστικός ο απελευθερωτικός άνεμος της Γαλλικής Επανάστασης φτάνει και επηρεάζει  και το Ιόνιο. Μετά από πολλές συζητήσεις μεταξύ των Ρώσων και αφού αποφάσισαν να ιδρυθεί η 

Επτάνησος Πολιτεία: Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Κύθηρα, Ιθάκη, Παξοί, Λευκάδα, Ζάκυνθος.

Το 1850  το Κοινοβούλιο των Επτανήσων ψήφισε την Ένωση με την Ελλάδα, αλλά η Μεγάλη Βρετανία ως εγγυήτρια δύναμη την απέρριψε. Ύστερα από πιέσεις της Αυστρίας  και της Ρωσίας  η ένωση πραγματοποιήθηκε το 1864.

Το Επτανησιακό Κράτος (1800-1807) και 

ο Ιωάννης Καποδίστριας

Μετά την Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης μεταξύ της Ρωσίας και της Τουρκίας, δημιουργήθηκε το 1800 ένα ημι-αυτόνομο κράτος που περιλάμβανε τα επτά Ιόνια νησιά, το επονομαζόμενο Επτανησιακό Κράτος. 

Ήταν το πρώτο ελληνικό Κράτος που ιδρύθηκε μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453.  Η εκτελεστική εξουσία ασκούνταν από τη Σύγκλητο, με επικεφαλής τον Κόμη Σπυρίδωνα-Γεώργιο Θεοτόκη, ο οποίος διόρισε τον Κόμη Ιωάννη Καποδίστρια σαν τον Γενικό Γραμματέα του Κράτους. 

Ο Ιωάννης Καποδίστριας (1776-1831) ήταν πολιτικός αξιωματούχος και διπλωμάτης ευρωπαϊκού κύρους. Το 1827 η Ελληνική Εθνοσυνέλευση τον εξέλεξε ομόφωνα ως Πρόεδρο της Ανεξάρτητης Ελλάδας. 

Ο Καποδίστριας έθεσε τα θεμέλια του αναγεννημένου Ελληνικού Κράτους και αναδιοργάνωσε την δημόσια εκπαίδευση, την γεωργία και τις πολιτικές δομές. Δολοφονήθηκε το 1831.

Το 1807  ως και το 1814  επέστρεψαν οι Γάλλοι του Ναπολέοντα   στην Κέρκυρα και κατά την διάρκεια της παρουσίας τους έδωσαν χρώμα και μια αίσθηση γαλλική στη πόλη. Με την κατάρρευση των αυτοκρατορικών Γάλλων του Ναπολέοντα, αγγλικός στρατός καταλαμβάνει την Κέρκυρα το 1815  και παρέμειναν εκεί ως το 1864, οπότε το νησί ενσωματώθηκε στην Ελλάδα μαζί με τα άλλα Επτάνησα. 

Το 1923  υπήρξε κρίση στην Κέρκυρα. Με αφορμή τις δολοφονίες από αγνώστους Ιταλών στρατιωτών στα ελληνοαλβανικά σύνορα, οι οποίοι είχαν αποσταλεί προκειμένου να συμμετάσχουν ως μέλη της Διεθνούς Επιτροπής για τη διευθέτηση προβλήματος μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας η Φασιστική Ιταλία  καταλαμβάνει την Κέρκυρα. Χάρις όμως την Κοινωνία των Εθνών  απελευθερώθηκε λίγες μέρες αργότερα.
Στην Κατοχή η Ιταλία επανακαταλαμβάνει την Κέρκυρα το 1941   και το 1943  περνά στην κατοχή των Γερμανών.

Η πόλη της Κέρκυρας χαρακτηρίζεται από το έντονο Βενετσιάνικο στοιχείο, αλλά και από πολλές Αγγλικές και Γαλλικές  επιρροές. 

Είναι κοσμοπολίτικη πόλη που αποπνέει μια αίσθηση αρχοντιάς, με κύρια αξιοθέατα τη μεγάλη πλατεία Σπιανάδα, που είναι η μεγαλύτερη πλατεία των Βαλκανίων, το Παλιό και το Νέο Φρούριο, το Δημαρχείο (Θέατρο Σαν Τζιάκομο), το Κανόνι, το Μον Ρεπό αλλά και τα Μουσεία Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Ιστορίας.

Ίσως το πιο φημισμένο της αξιοθέατο είναι το νησάκι μπροστά στο Κανόνι, που συνδέεται με αυτό μέσω μιας μικρής λωρίδας στεριάς, πάνω στο οποίο βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας των Βλαχερνών και το ξακουστό Ποντικονήσι. 

Πάνω στο μικρό αυτό νησάκι βρίσκεται μια μικρή εκκλησία του Παντοκράτορα του 11ου ή 12ου αιώνα. Επίσης αξιόλογα κτίσματα είναι και τα Ανάκτορα Μιχαήλ και Γεωργίου, ένα από τα ωραιότερα ανάκτορα γεωργιανού ρυθμού που άφησε πίσω της η Αγγλοκρατία. 

* Παραδοσιακά πιάτα της κερκυραϊκής κουζίνας είναι η «παστιτσάδα», το «σοφρίτο» και το «μπουρδέτο». Η πόλη της Κέρκυρας είναι ένα από τα πιο παλιά αστικά κέντρα της Ελλάδας.

* Πολιούχος της πόλης είναι ο Άγιος Σπυρίδων Τριμυθούντος, το άφθορο σκήνωμα του οποίου φιλοξενείται στον ομώνυμο ναό, ο οποίος αποτελεί έναν από τους πιο ιδιαίτερους που υπάρχουν. 

Παλαιόπολη και το τείχος της Νεραντζίχας

Η Παλαιόπολη βρίσκεται στο βόρειο άκρο της χερσονήσου του Κανονιού και κατοικήθηκε από τον 8ο αιώνα π.Χ. Κεραμικές δημιουργίες, δημόσια κτίρια της κλασικής εποχής, αγορά, ρωμαϊκό ωδείο, στοά και συγκρότημα λουτρών ήταν η «προίκα» της πόλης ανά τους αιώνες, ευρήματα των οποίων σήμερα έχουν αποκαλυφθεί από τη λιμνοθάλασσα του Χαλικιόπουλου έως τη Γαρίτσα, το αρχαίο λιμάνι του Αλκίνοου. 

  

Παλαιόπολη, Ναός της Ήρας

Οι περισσότερες αρχαιότητες διατηρούνται σε χαμηλό ύψος και αποσπασματικά, αλλά δίνουν μια καλή γεύση από τις βασικότερες πτυχές της ζωής στην αρχαία Κέρκυρα. Στην έπαυλη του Mon Repos φιλοξενείται το Μουσείο της Παλαιόπολης, στην καρδιά ενός σπάνιου φυσικού περιβάλλοντος, όπου μπορείτε να αντλήσετε περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή των αρχαίων Κερκυραίων, μεταξύ άλλων και με τη βοήθεια οπτικοακουστικών μέσων.  

Δυτικά, τείχος της Νεραντζίχας είναι το μοναδικό ορατό τμήμα της οχύρωσης της αρχαίας πόλης της Κέρκυρας. Το τείχος σώζεται πάνω σε χαμηλό λοφίσκο νότια του αεροδρομίου της Κέρκυρας.

Σε μικρή απόσταση νοτιανατολικά του έχει ανασκαφτεί ο ναός της Αρτέμιδας, προστάτιδας θεότητας της πόλης ενώ ανατολικότερα ακόμη έχει αποκαλυφτεί σε μεγάλο τμήμα, το πλακόστρωτο της αγοράς της αρχαίας πόλης της Κέρκυρας με τα λείψανα διαφόρων οικοδομημάτων.

* Η είσοδος στην Παλαιόπολη είναι ελεύθερη και στο Mon Repos στοιχίζει 3€ (ώρες 8.00-16.00).

 Ουτοπία