Πεσσόα, Οι λέξεις της Κοινωνικής Ηθικής

     Τίποτα δεν μου προκαλεί τόση αηδία όση οι λέξεις της κοινωνικής ηθικής. Από μόνη της η λέξη "πρέπει" είναι για μένα 
"δυσάρεστη" σαν παρείσακτος. Αλλά οι όροι "καθήκον του πολίτη", "αλληλεγγύη", "ανθρωπιστικός" και άλλοι της ιδίας εμβέλειας με αηδιάζουν σαν να ήταν βρομιές που μου πέταξαν πάνω μου από κάποιο παράθυρο. Νιώθω προσβεβλημένος στην ιδέα ότι κατά τύχη αυτές οι εκφράσεις μπορεί να με αφορούν, ότι μπορεί ν' αναγνωρίσω πως έχουν όχι κάποια αξία αλλά κάποιο νόημα.
     Είδα πριν λίγο, στη βιτρίνα ενός μαγαζιού που πουλάει παιχνίδια, κάποια πράγματα που μου θύμισαν ακριβώς τι είναι αυτές οι εκφράσεις. Είδα, σε ψεύτικα πιάτα, ψεύτικα φαγητά για κουκλοτραπεζαρίες. 

    Στον άνθρωπο που υπάρχει, αισθησιακό, εγωϊστή, ματαιόδοξο, φίλο των άλλων γιατί έχει το χάρισμα της ομιλίας, εχθρό των άλλων γιατί έχει το χάρισμα της ζωής, στον άνθρωπο αυτόν τι έχουμε να δώσουμε για να παίξει κούκλες με λέξεις άδειες από ήχο και ρυθμό;

    Η διακυβέρνηση βασίζεται σε δύο πράγματα: καταπιέζω και εξαπατώ. Το κακό αυτών των φανταχτερών όρων είναι πως ούτε καταπιέζουν ούτε εξαπατούν. Μεθούν, στην καλύτερη περίπτωση, κι αυτό είναι διαφορετικό.
Αν μισώ κάτι, αυτό είναι οι μεταρρυθμιστές. Ο μεταρρυθμιστής είναι ένας άνθρωπος που βλέπει επιφανειακά δεινά του κόσμου και προτείνει να τα επιδιορθώσει χειροτερεύοντας τα θεμελειώδη. Ο γιατρός προσπαθεί να προσαρμόσει το ασθενές σώμα στο υγιές σώμα. Αλλά εμείς δεν ξέρουμε τι είναι υγιές και τι ασθενές στην κοινωνική ζωή. 
     Δεν μπορώ να θεωρήσω την ανθρωπότητα παρά σαν μια από τις τελευταίες σχολές στη διακοσμητική ζωγραφική της Φύσης. Δεν διακρίνω, κατά βάση, έναν άνθρωπο από ένα δέντρο. Και σίγουρα προτιμώ αυτό που διακοσμεί περισσότερο, αυτό που περισσότερο ενδιαφέρει τα σκεπτόμενα μάτια μου. 

    Αν το δέντρο με ενδιαφέρει περισσότερο, με ενοχλεί περισσότερο αν κόψουν το δέντρο παρά να πεθάνει ο άνθρωπος. Μερικές φορές το τέλος του ηλιοβασιλέματος με πονάει περισσότερο από το θάνατο ενός παιδιού. Σε όλα είμαι αυτός που δεν αισθάνεται, προκειμένου να αισθανθώ. 
     Σχεδόν νιώθω ενοχές γράφοντας αυτούς τους μισο-στοχασμούς ενώ από τα πέρατα της Δύσης ανεβαίνει και βάφεται με χρώματα μια ελαφριά αύρα. Όχι, δεν βάφεται με χρώματα, γιατί δεν είναι αυτή που βάφεται με χρώματα, αλλά η ατμόσφαιρα στην οποία επιπλέει αδιόρατη. Αλλά καθώς νομίζω πως είναι αυτή η ίδια που βάφεται με χρώματα, γι αυτό το λέω, γιατί πρέπει οπωσδήποτε να πω που νομίζω, δεδομένου ότι είμαι εγώ.
_________________________________________
Μπερνάντο Σοάρες (Φερνάντο Πεσσόα)

* φωτό: ecoweather


  Ουτοπία