Ρίλκε, Παρέα με τη Μοναξιά

      Ράινερ Μαρία Ρίλκε

«Οι πιο μοναχικοί είναι αυτοί που συμβάλλουν περισσότερο σε ό,τι κοινό ανάμεσα στους ανθρώπους. 

Aπ’ την πλατιά μελωδία της ζωής κάποιοι ακούνε περισσότερα, κάποιοι λιγότερα, αναλόγως τους αντιστοιχεί και μια μικρή ή ελάχιστη υποχρέωση στο πλαίσιο της μεγάλης αυτής ορχήστρας. 

Εκείνος που θα άκουγε όλη τη μελωδία θα ήταν ο πιο μοναχικός και ταυτοχρόνως ο πιο κοινός απ’ όλους. Διότι θα άκουγε αυτό που δεν ακούει κανείς, κι αυτό θα συνέβαινε απλώς και μόνον επειδή συλλαμβάνει στην εντέλειά του ότι οι υπόλοιποι αφουγκράζονται σαν κάτι σκοτεινό και αποσπασματικό». 

«Δεν έχω τίποτε να προσθέσω πέρα από τούτο δω, που ισχύει σε κάθε περίπτωση: ίσως τη συμβουλή να παίρνετε τη μοναξιά στα σοβαρά και, όποτε έρχεται, να την αντιλαμβάνεστε ως κάτι καλό. Η αδυναμία των άλλων να την απαλύνουν δεν οφείλεται στο ότι είναι αμέτοχοι και κλειστοί αλλά, πολύ περισσότερο στο ότι: είμαστε πράγματι απέραντα μόνοι όλοι μας, και με εξαίρεση κάποιες πολύ σπάνιες εξαιρέσεις, απλησίαστοι. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτό». 

«Μην αφήσετε να σας κυριέψει στη μοναξιά σας ανησυχία και ταραχή, επειδή νιώθετε μέσα σας έναν αόριστο πόθο να ξεφύγετε απ' τη μόνωσή σας. Ίσα-ίσα, αυτός ο πόθος -αν τον μεταχειριστείτε γαλήνια και στοχαστικά, σαν μέσο για κάποιο σκοπό- θα σας βοηθήσει ν' απλώσετε τη μοναξιά σας σε πιο πλούσιο και πιο πλατύ χώρο» 

«Θα μπορούσα να σας τα πω όλα αυτά σε στίχους - και παρότι οι στίχοι έχουν γίνει δεύτερη φύση μου, τα άτεχνα, απλά, κι όμως εκφραστικότατα, λόγια (ενός γράμματος) βγαίνουν πιο εύκολα απ' την καρδιά μου για να αγγίξουν τη δική σας καρδιά», γράφει το 1893 στην πρώτη του αγάπη, Βαλερί φον Ντάβιντ-Ρόνφελτ. 

     Μοναξιά 

 Η μοναξιά μοιάζει με τη βροχή. Τα βράδια 

απ' του πελάγους αναθρώσκει τον καθρέφτη 

από κοιλάδες μακρινές κι από λιβάδια 

στον ουρανό ανεβαίνει πάντα, που την έχει. 

Κι ύστερα, από εκεί ψηλά, στην πόλη πέφτει. 

Πέφτει την ώρα που το φως πια δεν αντέχει, 

όταν τους δρόμους βάφουν πάλι τα σκοτάδια, 

κι όταν τα σώματα χωρίζουν λυπημένα 

δίχως να βρουν ό,τι ζητούν, μένοντας ξένα 

κι όταν οι άνθρωποι εκείνοι που μισούνται, 

πάλι στο ίδιο στρώμα πέφτουν και κοιμούνται: 

τη μοναξιά την παίρνουν τότε τα ποτάμια. 

__________________________________________________

Επιλογές από βιβλίο «Η σοφία του Ρίλκε - Ο οδηγός του ποιητή για τη ζωή», 

έτσι όπως τα επέλεξε ο μελετητής Ulrich Baer μέσα από χιλιάδες σελίδες αμετάφραστων επιστολών, συγκεντρώνοντας τα καλύτερα κείμενα και τις πιο εύστοχες φιλοσοφικές παρατηρήσεις, από τις εκδόσεις «Πατάκης». 

* Στον πλούσιο και κατατοπιστικό πρόλογο του βιβλίου για τον κόσμο και την αντίληψη του Ρίλκε σημειώνεται:
Καθόταν και αντέγραφε επιμελώς «σελίδες ολόκληρες από τα γράμματά του καθισμένος στο ψηλό γραφείο του, που ήταν ειδική παραγγελία για κείνον, εάν εντόπιζε έστω και ένα ορθογραφικό λάθος ή μια μικροσκοπική κηλίδα μελανιού πάνω σε μια σελίδα, και ξεκινούσε πάλι απ' την αρχή κάθε φορά που ο ειρμός της σκέψης του διακοπτόταν ή δεν ήταν ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα»,

* Ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε (4 Δεκεμβρίου 1875 - 29 Δεκεμβρίου 1926) ήταν λυρικός ποιητής και πεζογράφος του 20ού αιώνα. Οι εικόνες του εστιάζονται στη δυσκολία της κοινωνίας σε μια εποχή δυσπιστίας, μοναξιάς και βαθιάς ανησυχίας -θέματα που τον τοποθετούν ως ποιητή μεταξύ της παραδοσιακής και νεότερης ποίησης. Στη διάρκεια της έντονης και γεμάτης ζωής του έγραψε έντεκα ποιητικές συλλογές και έντεκα χιλιάδες γράμματα. 

Ο ποιητής που επηρέασε βαθιά τη σύγχρονη γερμανική ποίηση, παρότι λάτρεψε τη μοναξιά σ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, δεν σταμάτησε στιγμή να αλληλογραφεί με πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους -«αριστοκράτες και καθαρίστριες, εμπόρους και πολιτικούς, τη γυναίκα του, διάφορους πάτρωνες, εκδότες, φίλους, ερωμένες, άλλους ποιητές και καλλιτέχνες και άγνωστους θαυμαστές»- και απελευθερωμένος πια από τους περιορισμούς του στίχου να εκφράζει σκέψεις και απόψεις για κάθε ζήτημα της ψυχής και της ζωής.

Τα δύο διασημότερα έργα του είναι τα Σονέτα στον Ορφέα και οι Ελεγείες του Ντουίνο. Έγραψε επίσης περισσότερα από 400 ποιήματα στα γαλλικά, που τα αφιέρωσε στην πατρίδα επιλογής του, το καντόνι Βαλέ στην Ελβετία. 

 Διαβάστε :  Η Ζωή χωρά όσο μέλλον της κουβαλήσουμε
                         Όποιος Αγαπά λοιπόν Πρέπει
                         Ποιός θα σας πει αν είναι καλοί οι στίχοι σας ;
                        

  Ουτοπία