Σ' εκείνη 'κει την παραλία
Αφιερώνεται στους Έλληνες της Διασποράς
ήτανε πια ο Πετμεζάς
σαν μπάρκαρε δόκιμος με μας
στο πλοίο του Χατζηνικολή.
Πως σπούδασε στου γένους τη Μεγάλη τη Σχολή*,
μαθεύτηκε απ' τον μπαρμπα-Νιόνιο, τον θερμαστή,
γιατί ποτέ ο Πετμεζάς δεν τόχε πει,
μά 'τυχε ναν' συγχωριανοί
και να βαστάν κι δυο αυτοί
''εκ της Δωδεκαπόλεως, εν αρχαία Ιωνία'',
σε κείνη 'κει την... Παραλία,
απ' την ελληνική την Παμφυλία
μέχρι του Πριάμου και του 'Εκτορα τη Τροία.
Σαν τύχαινε ο Δόκιμος μέσ΄την τραπεζαρία
να μιλά.... ή όταν εξιστορούσε,
πρέφα και τάβλι σταματούσε,
κι ερχόνταν όλοι από δίπλα για να ακούσουν.
Τους καθηλώνει σαν ναν' παιδιά...
''Πούθε ήσουν
και που τα ξέρεις όλα αυτά ?''
ρωτάν...
Εκείνος σεμνά ποτέ δεν απαντά.
«.... Έστειλα δυό πουλιά
στη Κόκκινη Μηλιά.....»
αρχίζει... αναστενάζει, σταματά,
''ααχ'', λέει, ''μωρέ παιδιά,
στις θύμησες βάνει φωτιά
της Αλεξίου η φωνή,
η γλυκειά
σαν την ακούω να τραγουδά
για Μικρασία...
και για τη ''Κόκκινη Μηλιά''.*
Για δες....
μπερδεύω τις φωνές
με των δικών μου....
σ' εποχές
άγριες, τότε που στα πλοία
κρεμάστηκαν με καρτερία
για να σωθούν απ' τη μανία
Τουρκοτσετών*.... *Άγριοι από τα βάθη της Ανατολίας
στην παραλία.''
_____________________
Ελάτε μαζί μου σε μια ιστορία
που δεν θα βρείτε στα βιβλία,
για δόξα, αντρειοσύνη, αγάπη
και για του πρόσφυγα το δάκρυ.
Βουτάω μεσ' τις αναμνήσεις,
που μοιάζουν όπιου παραισθήσεις.
Περατζάδα...
κάνουνε στο νου μου
η γιαγιά μου κι ο παππούς μου,
που διαμαρτύρονται μαθές...
Για τους διωγμούς...
μου λεν', του χτες,
της προσφυγιάς
τους πρωταγωνιστέςνα γράψω εγώ δυο τρεις γραμμές,
να πω γι αυτούς και για τη Σμύρνη.
Μαζί κι η μάνα μου η Ισμήνη,μου μαρτυράνε την αλήθεια
κι όχι ψευτιές και παραμύθια.
Να φωνάξω ν' ακουστεί,
τι σημαίνει ''εν αρχή'',
για μας η παραλία αυτή
να πω...
να μάθει και ο αδαής
δημοσιογράφος...
ή βουλευτής,
και να μη λέει, του λοιπού...
περί ....συνωστισμού* ! *γράφτηκε σε σχολικό βιβλίο Ιστορίας
Σαν όνειρο κακό
που ξαναγυρίζει,
τον χρόνο η μνήμη διεμβολίζει,
μέσα σε φλόγες και καπνούς,
σε πανικό, φωνές, λυγμούς.
Αβάσταχτη η απελπισία
των Ελλήνων στην Ασία
σαν καίγονταν.... η παραλία.
στη Δυτική Μικρά Ασία...
...είχαν μεγαλουργήσει,
και είχαν δημιουργήσει
τους θησαυρούς της γνώσης,
οι Έλληνες,
κι όπου αναγνώσεις,
κάπου θα "πέσεις" στον Θαλή,
λέω, τον Μιλήσιο δηλαδή,
ή σε σειρά άλλων σοφών,
καμάρι όλων των γενεών.
* Από την 3ην π.Χ. χιλιετίαν οι γηγενείς κάτοικοι έχουν ανεπτυγμένον Ελληνικόν πολιτισμόν στην Μικρά Ασία καθώς και εις τα παράλια του Αιγαιακού χώρου. Αποδεικνύεται από τις τελευταίες ανασκαφές στην Μικρασιατική γη και επιβεβαιώνεται, από αρχαίους ιστορικούς και συγγραφείς, αλλά και από νεωτέρους, (Μασπερώ, Λαγκράνζ, Μπαλάχ, Πελμάν).
Κατά την Υπομυκηναϊκή και Πρωτογεωμετρική περίοδο τον 11ο και 10ο αι. π.Χ. αντίστοιχα την συναντάμε με το όνομα Ιωνία (Ιωνική Δωδεκάπολις). Μίλητος Μυούς Πριήνη, Έφεσος Κολοφώνα, Λέβεδος Τέως, Κλαζομενές, Ερυθρές Φώκαια και τα νησιά Σάμος και Χίος, αργότερα προστέθηκε και η Σμύρνη.
Εκείνος ο πολιτισμός,
απ‘ τους βαρβάρους ορατός,
μοναδικός και ζηλευτός...
με μια πρωτόγονη μανία
και πόθο για λεηλασία
άγρια συχνά χτυπιόνταν...
Οι Έλληνες με πάθος αμυνόνταν...
μακριά τους βάρβαρους κρατούσαν,
με πολέμους απωθούσαν,
μα... και κατακτιόνταν....
για εκατονταετίες,
σαν όμως βρίσκαν ευκαιρίες,
τα εδάφη τους πάλι ανακτούσαν,
λύτρωναν...
και ξαναδημιουργούσαν,
σε τούτη δω την.... παραλία,
που πάντα τα Ελληνικά τα πλοία,
ήταν εγγύηση...
και καθεστώς,
του Αιγαίου άγρυπνος φρουρός,
από τις τριήρεις τις παλαιές
ως του Αβέρωφ...
τις κανονιές.
Πολλοί...
όχι ένας ο "εχθρός",
πρόσωπα αλλάζει διαρκώς
πάντοτε βίαιος και ισχυρός.
Από κοντά...
ο ''εσωτερικός'',
ο κακός...
ο δικός μας εαυτός,
η απληστία μας...
κι η ύβρις,* οδηγός,
ένας καταστροφικός
υπολογίσιμος εχθρός κι αυτός.
Πολλές οι συγκρούσεις συνεχώς...
Φεύγανε νικημένοι,
από εμφύλιους 'ξαντλημένοι,
κι αφήνανε την παραλία
οι "φρουροί" μας.
Μια αλαλία
που απομακρύνονταν τα πλοία,
κι οι κάτοικοι, οι δυστυχισμένοι
κοιτούσανε απελπισμένοι.
Ένας από τους εχθρούς
οι Πέρσες...
(απειλής μας συνεχούς),
με χρήμα και επεμβάσεις,
(όχι όπως τώρα με παραβιάσεις),
που πάντα γεννούν την προδοσία
και υπονομεύουν....
την εθνική ομοψυχία...
Έτσι και 'μήδησεν η... παραλία.
Το σκοτάδι, στο ...σκοτάδι,
κι απ' το φως....
πίσω στον Άδη,
λές κι ο Ξέρξης... δίνει σκυτάλη
απ' τη μια ορδή στην άλλη
κι αυτοί με τη σειρά τους πάλι
σ' άλλους για λεηλασία...
κι όλο μας διώχναν απ' την Ασία.
Μα, τον τέταρτο αιώνα
με στόχο του τη Βαβυλώνα
ο στρατός του Μακεδόνα
απ' τα παράλια θα περάσει,
πίσω να πάρει...
τά πούχε χάσει,
και την ιστορική τη παρουσία
του Ελληνισμού στη παραλία
θα ισχυροποιήσει.
Ότι είχε κατακτήσει
ο Αλέξανδρος... θα αφανίσει
μετά τον θάνατό του
ο κάθε στρατηγός του,
που ήθελε για εαυτόν
την εξουσία εδαφών.
Άλλοι εμφύλιοι, συνεχείς,
και προετοίμαζαν θαρρείς
για νάρθουνε σε δύο αιώνες
Ρωμαϊκές μισθοφορο-λεγεώνες...
Πάλι σκλαβιά στη... παραλία,
υπό Ρωμαϊκή κυριαρχία.
Εφτά αιώνες σκλαβωμένοι,
από γενιά...
σε γενιά πηγαίνει,
η γλώσσα τ' Ομήρου...
η ελληνική
σα μουσική αρμονική
υπερισχύει...
και κυριαρχεί
της ''γλώσσας του κατακτητή'' !
Να τους μιλούν ελληνικά,
με τη δικιά τους τη λαλιά,
μια μέρα ακούν απορημένοι,
οι Έλληνες οι κατακτημένοι...
Υποψία.. μυστήριο... ανησυχία,
έπεσε σ' όλη την... παραλία
κι αναρωτιέται η κοινωνία,
μπας κι είναι μεθυσμένοι
ή μας δουλεύουνε εν γένει.
Κάτι θα πρέπει να συμβαίνει...
Το πνεύμα είναι πιο δυνατό,
δε λογαριάζει λόγχες και στρατό.
Σύντομα ο λαός μαθαίνει
ότι στη γλώσσα την ελληνική
είχαν τελικά υποκληθεί
και βεβαιώνεται
με ''Νεαρά''*
πως από τώρα και μπροστά,
ήτοι από τον έκτο αιώνα,
επίσημη είναι με κανόνα,
πού 'ναι αυτοκρατορικός,
η γλώσσα πού χει ο γραικός.
* Το 534 εκδίδονται αι Νεαραί στην Ελληνική γλώσσα.
Μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού (αρχές 6ου αιώνα) η οργάνωση του Ρωμαϊκού Δικαίου βρισκόταν σε χαώδη κατάσταση. Φιλόδοξος στόχος του αυτοκράτορα είναι η θέσπιση ενός ενιαίου κώδικα, ο οποίος θα ήταν δυνατό να μελετηθεί και να εφαρμοστεί. Ο Ιουστινιάνειος Κώδικας (Codex Iustinianus), ο Κώδικας, ο Πανδέκτης και οι Εισηγήσεις, εκδίδονται στα Λατινικά και γίνεται αντιληπτή η μεγάλη δυσκολία, ο πληθυσμός της Οικουμενική αυτοκρατορίας, στο μεγαλύτερο ποσοστό ομιλεί Ελληνικά.
Το γένος πλέον των Ρωμαίων
των ελληνόφωνων γενναίων
για χίλια χρόνια θα κρατήσει
τη... παραλία ως τη δύση
της αυτοκρατορίας,
την αίγλη...
και τον πλούτο της οποίας
άρπαξαν οι Σταυροφόροι
το χίλια διακόσια τέσσερα...
όπου την ερημάξαν όλη.
Απ' ομοθρήσκους αρπαγές,
και από Χριστιανών σφαγές
ποτίστηκε το χώμα....
ο αέρας...
...και τα βουνά ακόμα !
απ‘ τους βαρβάρους ορατός,
μοναδικός και ζηλευτός...
με μια πρωτόγονη μανία
και πόθο για λεηλασία
άγρια συχνά χτυπιόνταν...
Οι Έλληνες με πάθος αμυνόνταν...
μακριά τους βάρβαρους κρατούσαν,
με πολέμους απωθούσαν,
μα... και κατακτιόνταν....
για εκατονταετίες,
σαν όμως βρίσκαν ευκαιρίες,
τα εδάφη τους πάλι ανακτούσαν,
λύτρωναν...
και ξαναδημιουργούσαν,
σε τούτη δω την.... παραλία,
που πάντα τα Ελληνικά τα πλοία,
ήταν εγγύηση...
και καθεστώς,
του Αιγαίου άγρυπνος φρουρός,
από τις τριήρεις τις παλαιές
ως του Αβέρωφ...
τις κανονιές.
Πολλοί...
όχι ένας ο "εχθρός",
πρόσωπα αλλάζει διαρκώς
πάντοτε βίαιος και ισχυρός.
Από κοντά...
ο ''εσωτερικός'',
ο κακός...
ο δικός μας εαυτός,
η απληστία μας...
κι η ύβρις,* οδηγός,
ένας καταστροφικός
υπολογίσιμος εχθρός κι αυτός.
Πολλές οι συγκρούσεις συνεχώς...
Φεύγανε νικημένοι,
από εμφύλιους 'ξαντλημένοι,
κι αφήνανε την παραλία
οι "φρουροί" μας.
Μια αλαλία
που απομακρύνονταν τα πλοία,
κι οι κάτοικοι, οι δυστυχισμένοι
κοιτούσανε απελπισμένοι.
Ένας από τους εχθρούς
οι Πέρσες...
(απειλής μας συνεχούς),
με χρήμα και επεμβάσεις,
(όχι όπως τώρα με παραβιάσεις),
που πάντα γεννούν την προδοσία
και υπονομεύουν....
την εθνική ομοψυχία...
Έτσι και 'μήδησεν η... παραλία.
κι απ' το φως....
πίσω στον Άδη,
λές κι ο Ξέρξης... δίνει σκυτάλη
απ' τη μια ορδή στην άλλη
κι αυτοί με τη σειρά τους πάλι
σ' άλλους για λεηλασία...
κι όλο μας διώχναν απ' την Ασία.
Μα, τον τέταρτο αιώνα
με στόχο του τη Βαβυλώνα
ο στρατός του Μακεδόνα
απ' τα παράλια θα περάσει,
πίσω να πάρει...
τά πούχε χάσει,
και την ιστορική τη παρουσία
του Ελληνισμού στη παραλία
θα ισχυροποιήσει.
Ότι είχε κατακτήσει
ο Αλέξανδρος... θα αφανίσει
μετά τον θάνατό του
ο κάθε στρατηγός του,
που ήθελε για εαυτόν
την εξουσία εδαφών.
Άλλοι εμφύλιοι, συνεχείς,
και προετοίμαζαν θαρρείς
για νάρθουνε σε δύο αιώνες
Ρωμαϊκές μισθοφορο-λεγεώνες...
Πάλι σκλαβιά στη... παραλία,
υπό Ρωμαϊκή κυριαρχία.
Εφτά αιώνες σκλαβωμένοι,
από γενιά...
σε γενιά πηγαίνει,
η γλώσσα τ' Ομήρου...
η ελληνική
σα μουσική αρμονική
υπερισχύει...
και κυριαρχεί
της ''γλώσσας του κατακτητή'' !
Να τους μιλούν ελληνικά,
με τη δικιά τους τη λαλιά,
μια μέρα ακούν απορημένοι,
οι Έλληνες οι κατακτημένοι...
Υποψία.. μυστήριο... ανησυχία,
έπεσε σ' όλη την... παραλία
κι αναρωτιέται η κοινωνία,
μπας κι είναι μεθυσμένοι
ή μας δουλεύουνε εν γένει.
Κάτι θα πρέπει να συμβαίνει...
Το πνεύμα είναι πιο δυνατό,
δε λογαριάζει λόγχες και στρατό.
Σύντομα ο λαός μαθαίνει
ότι στη γλώσσα την ελληνική
είχαν τελικά υποκληθεί
και βεβαιώνεται
με ''Νεαρά''*
πως από τώρα και μπροστά,
ήτοι από τον έκτο αιώνα,
επίσημη είναι με κανόνα,
πού 'ναι αυτοκρατορικός,
η γλώσσα πού χει ο γραικός.
* Το 534 εκδίδονται αι Νεαραί στην Ελληνική γλώσσα.
Μέχρι την εποχή του Ιουστινιανού (αρχές 6ου αιώνα) η οργάνωση του Ρωμαϊκού Δικαίου βρισκόταν σε χαώδη κατάσταση. Φιλόδοξος στόχος του αυτοκράτορα είναι η θέσπιση ενός ενιαίου κώδικα, ο οποίος θα ήταν δυνατό να μελετηθεί και να εφαρμοστεί. Ο Ιουστινιάνειος Κώδικας (Codex Iustinianus), ο Κώδικας, ο Πανδέκτης και οι Εισηγήσεις, εκδίδονται στα Λατινικά και γίνεται αντιληπτή η μεγάλη δυσκολία, ο πληθυσμός της Οικουμενική αυτοκρατορίας, στο μεγαλύτερο ποσοστό ομιλεί Ελληνικά.
Το γένος πλέον των Ρωμαίων
των ελληνόφωνων γενναίων
για χίλια χρόνια θα κρατήσει
τη... παραλία ως τη δύση
της αυτοκρατορίας,
την αίγλη...
και τον πλούτο της οποίας
άρπαξαν οι Σταυροφόροι
το χίλια διακόσια τέσσερα...
όπου την ερημάξαν όλη.
Απ' ομοθρήσκους αρπαγές,
και από Χριστιανών σφαγές
ποτίστηκε το χώμα....
ο αέρας...
...και τα βουνά ακόμα !
Ανεξίτηλο μένει το "χρώμα"
δια μέσου των αιώνων,
στο πνεύμα των προγόνων,
και η γλώσσα επιγόνων,
είναι ακόμα ίδια, "εκείνη"...
και έχει παραμείνει,
χαστούκια για να δίνει,
σε όλους τους διαστρεβλωτές,
που με πολιτικές αναφορές
και συμπεριφορές
μες της Ευρώπης τις αυλές,
δείχνουν νάναι σαφές:
ότι... ''Μας πολεμούν με πάθος''.
Και είθε να κάνω λάθος.
* Ο Αυστριακός περιηγητής Φαρμεράυερ είπε: ''Οι Έλληνες έχουν φυλετικά διαβρωθεί και επομένως δεν έχουν θέση στις ανώτερες φυλετικές τάξεις.''
Οι Ελληνορωμαίοι
ήταν κι οι τελευταίοι
φρουροί της παραλίας,
"κύριοι" πια της οποίας
γινήκανε οι βαρβάροι,
μέχρι που, θα τους πάρει,
το έφιππο το παλληκάρι,
φαλάγγι, μαζί με τον στρατό,
τότε, το εικοσιδυό...*
Τους στρώνει στο κυνήγι,
κι οι βάρβαροι όπου φύγει- φύγει…
Πάει ως την κόκκινη μηλιά,
πάλι...
η δική μας η στρατιά,
κι ο μαύρος καβαλάρης,
ίδιος θεός... ίδιος ο Άρης !
Το «Σειτάν Ασκέρ...»*
λένε οι Τούρκοι
και υποχωρούν ένα μπουλούκι,
με τρόμο και με πανικό,
σαν του Πλαστήρα το ιππικό
τους τρέπει σ’ άτακτη φυγή…
Κι έγινε θρύλος πια εκεί,
το πέντε το σαρανταδυό
Σύνταγμα των Ευζώνων
που έγινε σύμβολο αγώνων.
Μα οι βάρβαροι είναι μιλιούνια,
τα βρήκαμε εμείς ...."μπαστούνια"
γιατί 'μασταν μονάχοι
μας παρατήσαν οι συμμάχοι* *οι Μεγάλες Δυνάμεις
όπου τους είχαμαν αβάντα
και τώρα κάνουνε στην πάντα
γιατί εκάναμε εκλογές
κι εκλέξαμε εμείς μαθές,
κυβέρνηση που δεν γουστάραν.
Τώρα δεν δίνουν ''για μάς δεκάραν''.
Νά.. οι υποχωρήσεις….
Νά.. οι παραχωρήσεις…
Τέρμα οι διεκδικήσεις….
Υποχωρούσε ο στρατός,
υποχωρούσε τακτικώς,
μα δεν θ' αργούσε ο πανικός...
Οι Τούρκοι με πυρπολισμό,
και με ανηλεή διωγμό
μας κυνηγούνε με τους Τσέτες..
Οι Ίωνες κάτοικοι, στις ....τσέπες
βάλαν ότι μπορούσαν,
και ομαδόν αναχωρούσαν
να πα' να βρούνε σωτηρία
όλοι στη ....παραλία
με την ελπίδα οι συμμάχοι,
ίσως να βόηθαγαν λιγάκι..
Όπως και πριν, και δώ μπροστάρης,
ο ήρωας....
ο «Μαύρος Καβαλάρης»,
που πάνω στ’ άλογό του,
και με τον τρόπο τον δικό του,
πιο γρήγορος απ' αστραπή
σώζει ανθρώπους με σπουδή !
Οι πρόσφυγες ευγνωμοσύνη
εκφράζουνε μέσα στη δίνη…
Πολίτες πανικόβλητοι,
μισόγυμνοι, ξυπόλητοι,
φεύγουνε απ’ τη Σμύρνη…
Οι γονείς της* κι η Ισμήνη *ο παππούς μου, η γιαγιά μου κι η μάνα μου
είχανε ξεκινήσει
πριν το κακό αρχίσει...
…όμως ο Σακκαλής*, *Αλέξανδρος Σακκαλής, πατέρας της Φιλιώς
το άργησε ο δυστυχής,
κι όταν θ’ αποφασίσει,
είχανε οι Τούρκοι αρχίσει,
και είχαν πλημμυρίσει,
τη Σμύρνη με στρατά...
Νικήτρια ήταν η Τουρκιά !
Ο πατέρας αρπάει τη Θελξιόπη,* *Φιλιώ
τ’ άλλα του παιδιά κατόπι,
και με βοήθεια ενός ραγιά
έρχονται εδώ στην προσφυγιά.
Ραγιάδες λέν' του τουρκεμένους
έλληνες, τους αλλαξο-πιστεμένους
Γλύτωσαν απ’ τον διωγμό,
με τούρκικη, παν' στον ιστό
σημαία, μούλεγε η Φιλιώ,
''...που την εκρέμασε ο ραγιάς
από κλαδί κληματαριάς,
στην είσοδο της κατοικίας…
….κι έτσι, "πολιορκίας
λυθείσης της πρωίας",
επέρασε και το κακό,
με θύμα μόνο τον μικρό
που χάθηκε... τον αδελφό.''
Εδώ... εδάκρυσε η Φιλιώ,
που με τ’ αδέλφι της Αντρέα,
επαίζανε μαζί παρέα….
Πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη
μετά την Τούρκικη τη νίκη,
ο Αλέξανδρος κι η Φωτεινή,* *γονείς της Φιλιώς
με ένα κτηματάκι εκεί
με μια "μικρή παραγωγή"
αυτοί, θα επιζήσουν,
και δεν τολμούν... ούτε να ελπίσουν,
πως θα ξαναγυρίσουν,
πίσω στ’ αρχοντικό τους,
που, σε στρατηγείο δικό τους
οι Τούρκοι έχουν μετατρέψει.
Φοβάμαι, πως δεν θα μπορέσει,
κανένας μας να επιστρέψει,
σ' εκείνη εκεί την παραλία,
εκεί...
''που αρχίζει η ιστορία"!
Μετά από πολύ καιρό,
απ’ τον Σταυρό τον Ερυθρό,
ανακαλύψαν το "παιδί",* *τον Αντρέα, τον αδελφό της Φιλιώς
που, στη Γαλλία είχε βρεθεί !
Γλύτωσε απ’ την καταστροφή…
Ίσως με πλοίο... είχε σωθεί.
Πολλά η Φιλιώ μου είχε πει…
...Μετά από την περιπέτεια αυτή
στη Μικρασιατική ακτή,
μου είχε εκμυστηρευτεί
πως είχανε αγαπηθεί,
με τον Αναστάση...
τον Γιεραμπή,* *ο μετέπειτα άντρας της
και γρήγορα είχαν παντρευτεί,
αφού ‘χανε πιο πριν κλεφτεί,
με τρόπο επεισοδιακό..."
κι ας σταθώ λίγο σ’ αυτό !
...Πάν΄στο ποδήλατο ο Ανέστης,
της λέει,
"Φιλιώ, βάστα μην πέσεις...",
και πίσω αυτή από τη σέλα,
κάνουν μαζί τη τρέλα.
Το κόβουνε για την Αθήνα...
Όχι... δεν φάγαν κάνα μήνα….
Κάνανε δεκαπέντε στάσεις.* *από τη Θεσσαλονίκη
Γερό πεντάλι ο Αναστάσης…
κάνει το Θεσσαλονίκη - Αθήνα
τέσσερις μέρες κι ήρθαν φίνα.
Με παρατσούκλι "Γιερεμπής",
ήταν γνωστός αγωνιστής
των αξιών και της ζωής,
ένας φτωχός βιοπαλαιστής,
που θα πραγματοποιήσει...
το όνειρο πούχε να κτίσει
σπίτι μεγάλο... να μπορέσει
κάθε παιδί του να χωρέσει
με την οικογένειά του...
Γιατί αγαπούσε τα παιδιά του.
Τα αδέλφια.... είναι πια μαζί,
πριν φύγει απ' τη ζωή
ο πρόσφυγας πούρθε...
απ' την ακτή
όπως το είχε ονειρευτεί !
__________________________
__________________________________________________
* Κόκκινη Μηλιά, Πολλοί θρύλοι και πολλές παραδόσεις για την «Κόκκινη Μηλιά», οι οποίοι –θρύλοι- ενισχύθηκαν σημαντικά από την ιδεολογία της «Μεγάλης Ιδέας», που ίσχυσε στην Ελλάδα ως κυρίαρχη κρατική ιδεολογία μέχρι το 1922, θέλουν την Κόκκινη Μηλιά να βρίσκεται γεωγραφικά σε διάφορα μέρη, αλλά ακόμη δεν έχει προσδιοριστεί ο χώρος αυτός!
μισόγυμνοι, ξυπόλητοι,
φεύγουνε απ’ τη Σμύρνη…
Οι γονείς της* κι η Ισμήνη *ο παππούς μου, η γιαγιά μου κι η μάνα μου
είχανε ξεκινήσει
πριν το κακό αρχίσει...
…όμως ο Σακκαλής*, *Αλέξανδρος Σακκαλής, πατέρας της Φιλιώς
το άργησε ο δυστυχής,
κι όταν θ’ αποφασίσει,
είχανε οι Τούρκοι αρχίσει,
και είχαν πλημμυρίσει,
τη Σμύρνη με στρατά...
Νικήτρια ήταν η Τουρκιά !
Ο πατέρας αρπάει τη Θελξιόπη,* *Φιλιώ
τ’ άλλα του παιδιά κατόπι,
και με βοήθεια ενός ραγιά
έρχονται εδώ στην προσφυγιά.
Ραγιάδες λέν' του τουρκεμένους
έλληνες, τους αλλαξο-πιστεμένους
Γλύτωσαν απ’ τον διωγμό,
με τούρκικη, παν' στον ιστό
σημαία, μούλεγε η Φιλιώ,
''...που την εκρέμασε ο ραγιάς
από κλαδί κληματαριάς,
στην είσοδο της κατοικίας…
….κι έτσι, "πολιορκίας
λυθείσης της πρωίας",
επέρασε και το κακό,
με θύμα μόνο τον μικρό
που χάθηκε... τον αδελφό.''
Εδώ... εδάκρυσε η Φιλιώ,
που με τ’ αδέλφι της Αντρέα,
επαίζανε μαζί παρέα….
Αναρίθμητοι οι χαμένοι
στην ενδοχώρα οδηγημένοι
πέρα στα βάθη της Ασίας
χωρίς ελπίδα επιστροφής καμίας...
Δύο χιλιάδες οι σκοτωμένοι,
στη Σμύρνη οι σφαγμένοι,
ο Χρυσόστομος Σμύρνης...
κι άλλοι λυντσαρισμένοι
Έλληνες και Αρμένιοι...
κάθε άλλο παρά ''συνωστισμένοι'' !
* Μαρία Ηλιού ''Σμύρνη- Η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922''
https://youtu.be/_axThLIwsUI
* Μαρία Ηλιού ''Σμύρνη- Η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922''
https://youtu.be/_axThLIwsUI
Πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη
μετά την Τούρκικη τη νίκη,
ο Αλέξανδρος κι η Φωτεινή,* *γονείς της Φιλιώς
με ένα κτηματάκι εκεί
με μια "μικρή παραγωγή"
αυτοί, θα επιζήσουν,
και δεν τολμούν... ούτε να ελπίσουν,
πως θα ξαναγυρίσουν,
πίσω στ’ αρχοντικό τους,
που, σε στρατηγείο δικό τους
οι Τούρκοι έχουν μετατρέψει.
Φοβάμαι, πως δεν θα μπορέσει,
κανένας μας να επιστρέψει,
σ' εκείνη εκεί την παραλία,
εκεί...
''που αρχίζει η ιστορία"!
Μετά από πολύ καιρό,
απ’ τον Σταυρό τον Ερυθρό,
ανακαλύψαν το "παιδί",* *τον Αντρέα, τον αδελφό της Φιλιώς
που, στη Γαλλία είχε βρεθεί !
Γλύτωσε απ’ την καταστροφή…
Ίσως με πλοίο... είχε σωθεί.
Πολλά η Φιλιώ μου είχε πει…
...Μετά από την περιπέτεια αυτή
στη Μικρασιατική ακτή,
μου είχε εκμυστηρευτεί
πως είχανε αγαπηθεί,
με τον Αναστάση...
τον Γιεραμπή,* *ο μετέπειτα άντρας της
και γρήγορα είχαν παντρευτεί,
αφού ‘χανε πιο πριν κλεφτεί,
με τρόπο επεισοδιακό..."
κι ας σταθώ λίγο σ’ αυτό !
...Πάν΄στο ποδήλατο ο Ανέστης,
της λέει,
"Φιλιώ, βάστα μην πέσεις...",
και πίσω αυτή από τη σέλα,
κάνουν μαζί τη τρέλα.
Το κόβουνε για την Αθήνα...
Όχι... δεν φάγαν κάνα μήνα….
Κάνανε δεκαπέντε στάσεις.* *από τη Θεσσαλονίκη
Γερό πεντάλι ο Αναστάσης…
κάνει το Θεσσαλονίκη - Αθήνα
τέσσερις μέρες κι ήρθαν φίνα.
Με παρατσούκλι "Γιερεμπής",
ήταν γνωστός αγωνιστής
των αξιών και της ζωής,
ένας φτωχός βιοπαλαιστής,
που θα πραγματοποιήσει...
το όνειρο πούχε να κτίσει
σπίτι μεγάλο... να μπορέσει
κάθε παιδί του να χωρέσει
με την οικογένειά του...
Γιατί αγαπούσε τα παιδιά του.
Τα αδέλφια.... είναι πια μαζί,
πριν φύγει απ' τη ζωή
ο πρόσφυγας πούρθε...
απ' την ακτή
όπως το είχε ονειρευτεί !
__________________________
Έμμετρο έργο από το βιβλίο "Ιστορικοί Αστερίσκοι"
του Οδυσσέα Ηβιλάγια με αλήθειες, λάθη και σαρκασμό
e-mail: pmataragas@yahoo.com /
Επιμέλεια - προσαρμογή κειμένων Cathy Rapakoulia Mataraga
No.100
__________________________________________________
Το (παρακάτω) απόσπασμα, αποτελεί στο σύνολό του ένα πραγματικό μάθημα ιστορίας που δεν υπάρχει στα σχολικά βιβλία. Αναφέρεται στους Μύθους του Μαρμαρωμένου Βασιλιά και της Κόκκινης Μηλιάς, και είναι αφήγηση του Κυρίου Κλεόπα, του ανάπηρου δασκάλου που έμενε στον επάνω όροφο του σπιτιού μας, στο Κορδέλα Σοκάκ της Κωνσταντινούπολης, κοντά στο Πέρα και έχει ως εξής:
"Από το 1071, αγαπητό μου παιδί, που οι Σελτσούκοι κέρδισαν τη μάχη του Μαντζικέρτ της Μικράς Ασίας και άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την διάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, ο ελληνισμός της Μικράς Ασίας δημιούργησε, με το αλάθητο ένστικτο ενός λαού που έβλεπε την επερχόμενη συμφορά, το μύθο της Κόκκινης Μηλιάς. Σύμφωνα με το μύθο, οι Τούρκοι αφού θα πολιορκούσαν με κάθε μέσο την Κωνσταντινούπολη, θα νικούσαν την άμυνα των υπερασπιστών της και θα άρχιζαν να την κυριεύουν.
Τη στιγμή ακριβώς εκείνη με θεϊκή παρέμβαση οι κατακτητές θα ετρέπονταν σε φυγή και θα καταδιώκονταν μέχρι το Μονοδένδρι, δηλαδή την Κόκκινη Μηλιά, πιθανολογούμενη πατρίδα των Τούρκων ή του Μωάμεθ στα σύνορα της Περσίας,
Αργότερα, όταν έγινε η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, χάθηκε κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες. Πολλοί έλεγαν πως πέθανε στη μάχη κοντά στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού και ο σουλτάνος έβαλε να ψάξουν στους σωρούς των πτωμάτων χωρίς όμως αποτέλεσμα. Το πτώμα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου δε βρέθηκε ποτέ και ετάφη ένα ακέφαλο πτώμα, που θεωρήθηκε πως ήταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, επειδή στα πόδια του είχε πέδιλα με ζωγραφισμένους χρυσούς αετούς που ήταν συνήθεια αυτοκρατορική.
Όλα αυτά δημιούργησαν το μύθο του μαρμαρωμένου Βασιλιά, σύμφωνα με τον οποίο ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος δεν σκοτώθηκε στην μάχη αλλά μαρμαρώθηκε και βρίσκεται στην Κλειστή Πύλη της Αγίας Σοφίας μέχρι τη μέρα που άγγελος Κυρίου θα τον ζωντανέψει και θα του παραδώσει το σπαθί του ώστε να εκδιώξει τους κατακτητές Τούρκους μέχρι την Κόκκινη Μηλιά.
Ακόμα και σήμερα, αγαπητό μου παιδί, πολλοί λένε πως σαν πλησιάσουν στην Κλειστή Πύλη της Αγιάς Σοφιάς ακούνε ψαλμωδίες και ύμνους για τον μαρμαρωμένο βασιλιά. Οι μύθοι αυτοί που άντεξαν στο χρόνο και μεταδίδονται, εδώ και αιώνες, από γενεά σε γενεά, χώρεσαν μέσα στους λιτούς στίχους του Εθνικού Ποιητή της Ελλάδας, του Κωστή Παλαμά, στη «Φλογέρα του Βασιλιά»:
«Μαρμαρωμένος Βασιλιάς και θα ξυπνώ απ' το μνήμα το μυστικό και το άβρετο που θα με κλιή, θα βγαίνω και τη χτιστή Χρυσόπορτα ξεχτίζοντας θα τρέχω και καλιφάδων νικητής και τσάρων κυνηγάρης πέρα στην Κόκκινη Μηλιά, θα παίρνω την ανάσα». Λεωνίδας Κουμάκης
«Μαρμαρωμένος Βασιλιάς και θα ξυπνώ απ' το μνήμα το μυστικό και το άβρετο που θα με κλιή, θα βγαίνω και τη χτιστή Χρυσόπορτα ξεχτίζοντας θα τρέχω και καλιφάδων νικητής και τσάρων κυνηγάρης πέρα στην Κόκκινη Μηλιά, θα παίρνω την ανάσα». Λεωνίδας Κουμάκης
_____________________________________________________________
* Η ύβρις, ήταν βασική αντίληψη της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Όταν κάποιος, υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή του (σωματική[1], αλλά κυρίως πολιτική[2], στρατιωτική[3] και οικονομική[4]), συμπεριφερόταν με βίαιο, αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, στους νόμους της πολιτείας και κυρίως απέναντι στον άγραφο θεϊκό νόμο -που επέβαλλαν όρια στην ανθρώπινη δράση-, θεωρούνταν ότι διέπραττε «ὕβριν», δηλ. παρουσίαζε συμπεριφορά με την οποία επιχειρούσε να υπερβεί τη θνητή φύση του και να εξομοιωθεί με τους θεούς[5], με συνέπεια την προσβολή και τον εξοργισμό τους.
Η βίαια, αυθάδης και αλαζονική αυτή στάση/συμπεριφορά, που αποτελούσε για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης και απόπειρα ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας και γενικότερα της τάξης του κόσμου, πιστευόταν ότι (επαναλαμβανόμενη, και μάλιστα μετά από προειδοποιήσεις των ίδιων των θεών[6]) οδηγούσε τελικά στην πτώση και καταστροφή του «ὑβριστοῦ»[7] (ὕβρις > ὑβρίζω > ὑβριστής).
* Σοφή Λαλιά, στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ή Βυζαντινή Αυτοκρατορία όπως επικράτησε τελικά, η ελληνική γλώσσα ήταν ήδη lingua franca (γλώσσα που χρησιμοποιείται από ομάδες που μιλούν διαφορετικές γλώσσες) όλης της Μέσης Ανατολής και της Μικράς Ασίας, κάτι που δεν ίσχυε για τα λατινικά (τα οποία δεν κατάφεραν να ριζώσουν) ούτε για τα τουρκικά.
* Η ύβρις, ήταν βασική αντίληψη της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Όταν κάποιος, υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή του (σωματική[1], αλλά κυρίως πολιτική[2], στρατιωτική[3] και οικονομική[4]), συμπεριφερόταν με βίαιο, αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, στους νόμους της πολιτείας και κυρίως απέναντι στον άγραφο θεϊκό νόμο -που επέβαλλαν όρια στην ανθρώπινη δράση-, θεωρούνταν ότι διέπραττε «ὕβριν», δηλ. παρουσίαζε συμπεριφορά με την οποία επιχειρούσε να υπερβεί τη θνητή φύση του και να εξομοιωθεί με τους θεούς[5], με συνέπεια την προσβολή και τον εξοργισμό τους.
Η βίαια, αυθάδης και αλαζονική αυτή στάση/συμπεριφορά, που αποτελούσε για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης και απόπειρα ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας και γενικότερα της τάξης του κόσμου, πιστευόταν ότι (επαναλαμβανόμενη, και μάλιστα μετά από προειδοποιήσεις των ίδιων των θεών[6]) οδηγούσε τελικά στην πτώση και καταστροφή του «ὑβριστοῦ»[7] (ὕβρις > ὑβρίζω > ὑβριστής).
* Σοφή Λαλιά, στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ή Βυζαντινή Αυτοκρατορία όπως επικράτησε τελικά, η ελληνική γλώσσα ήταν ήδη lingua franca (γλώσσα που χρησιμοποιείται από ομάδες που μιλούν διαφορετικές γλώσσες) όλης της Μέσης Ανατολής και της Μικράς Ασίας, κάτι που δεν ίσχυε για τα λατινικά (τα οποία δεν κατάφεραν να ριζώσουν) ούτε για τα τουρκικά.
Οταν δηλαδή αποφασίστηκε να καθιερωθεί και επισήμως η ελληνική γλώσσα κατά τον 6ο αιώνα, δηλαδή μόλις 200 χρόνια μετά τη μεταφορά της πρωτεύουσας στο Βυζάντιο ή Κωνσταντινούπολη, η απόφαση ελήφθη ως αναγνώριση μιας ήδη υφιστάμενης πραγματικότητας και ήταν πράξη ρεαλισμού -διέβλεπαν ότι για να μείνει ενωμένη η αυτοκρατορία, έπρεπε το κράτος να ασπαστεί τη γλώσσα της πλειοψηφίας, που τουλάχιστον στον εκκλησιαστικό κόστο και στον εμπορικό της αυτοκρατορίας, ήταν τα ελληνικά.
Η επίσημη υιοθέτηση της γλώσσας, οπωσδήποτε επηρέασε και τον σχηματισμό εθνικής συνείδησης τουλάχιστον στους ήδη ομιλούντες την ελληνική ως μητρική, δηλαδή στους Έλληνες, και τους οδήγησε σε μια σταδιακή ταύτιση με τον πυρήνα της αυτοκρατορίας -την Κωνσταντινούπολη και την αυλή του Βυζαντίου. Όσο αντιδημοκρατική και μεσαιωνική κι αν ήταν αυτή, το ελληνόφωνο στοιχείο και η υιοθέτηση πολλών ελληνικών παραδόσεων έδρασε συνεκτικά και προσεγγιστικά.
Εξάλλου η λαϊκή πίεση για αποβολή των λατινικών ήταν έκδηλη ήδη από το 410 και τα ελληνικά μιλούνταν στην Κριμαία, την ουγγρική αυλή, στη Βουλγαρία, Ρωσία, Σερβία
και αλλού.
________
* Νικόλαος Πλαστήρας, (4 Νοεμβρίου 1883 - 26 Ιουλίου 1953) ήταν στρατιωτικός και πολιτικός στη νεότερη Ελλάδα. Έγινε γνωστός για την στρατιωτική του δράση κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (όπου έγινε γνωστός ως Μαύρος Καβαλάρης) και την Μικρασιατική εκστρατεία και πολλές φορές ενεπλάκη με την πολιτική συμμετέχοντας ή οργανώνοντας κινήματα. Ο Νικόλαος Πλαστήρας κυβέρνησε την Ελλάδα τρεις φορές, μία το 1945 και άλλες δύο στα 1951-1952.
Στην Μικρασιατική εκστρατεία έδωσε πολλές νικηφόρες μάχες με λίγες απώλειες που τον έκαναν γνωστό στους αντιπάλους που τον ονόμασαν «καρά-πιπέρ» (μαύρο πιπέρι), ενώ το 5/42 σύνταγμα ευζώνων έγινε γνωστό ως «σεϊτάν ασκέρ» (στρατός του διαβόλου).
Κατά την προέλαση, έφτασε μέχρι το Καλέ-Γρότσο, πέρα από τον Σαγγάριο. Αναφέρεται ότι τις νύχτες έμενε μόνος του ως σκοπός για να ξεκουράζονται οι άντρες του, και κοιμόταν έφιππος κατά την πορεία της επόμενης ημέρας. Κατά την κατάρρευση του μετώπου ο Πλαστήρας κατάφερε να δώσει μάχες υποχωρώντας τακτικά, μαζεύοντας στρατιώτες από διαλυμένες μονάδες. Με την καθυστέρηση που προέβαλε στην επέλαση του εχθρού έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς πρόσφυγες να διαφύγουν, σώζοντάς τους από τους Τούρκους. Για την πράξη του αυτή αγαπήθηκε πολύ από τους πρόσφυγες, στο σημείο να βαφτίζουν τα παιδιά τους με το όνομα του.
* Το Εικοσιδυό, Πώς φτάνουμε στην επιλογή της Ελλάδας από τις Μεγάλες Δυνάμεις; Να την ανεχτούν ή να την αποδεχτούν ως χωροφύλακα στη Μικρά Ασία;
Την Ελληνική στρατιωτική παρουσία στη Μικρά Ασία. Την επέβαλλαν στις μεγάλες δυνάμεις οι παρακάτω λόγοι:
Η ανικανότητα της Τουρκίας, του σουλτάνου να επιβάλει τάξη στο εσωτερικό της χώρας και να καθυποτάξει το εθνικό επαναστατικό κίνημα, υποχρέωσε τις μεγάλες δυνάμεις να αναζητήσουν ένα ξένο αστυνόμο που θα έφερνε σε πέρας αυτή τη δουλιά, ούτως ώστε αυτές να μοιράσουν με την ησυχία τους την Εγγύς Ανατολή και ιδιαίτερα να κανονίσουν ποιος θα κυριαρχούσε στα πετρέλαια της Μοσούλης και της Μεσοποταμίας.
και αλλού.
________
* Νικόλαος Πλαστήρας, (4 Νοεμβρίου 1883 - 26 Ιουλίου 1953) ήταν στρατιωτικός και πολιτικός στη νεότερη Ελλάδα. Έγινε γνωστός για την στρατιωτική του δράση κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (όπου έγινε γνωστός ως Μαύρος Καβαλάρης) και την Μικρασιατική εκστρατεία και πολλές φορές ενεπλάκη με την πολιτική συμμετέχοντας ή οργανώνοντας κινήματα. Ο Νικόλαος Πλαστήρας κυβέρνησε την Ελλάδα τρεις φορές, μία το 1945 και άλλες δύο στα 1951-1952.
Στην Μικρασιατική εκστρατεία έδωσε πολλές νικηφόρες μάχες με λίγες απώλειες που τον έκαναν γνωστό στους αντιπάλους που τον ονόμασαν «καρά-πιπέρ» (μαύρο πιπέρι), ενώ το 5/42 σύνταγμα ευζώνων έγινε γνωστό ως «σεϊτάν ασκέρ» (στρατός του διαβόλου).
Κατά την προέλαση, έφτασε μέχρι το Καλέ-Γρότσο, πέρα από τον Σαγγάριο. Αναφέρεται ότι τις νύχτες έμενε μόνος του ως σκοπός για να ξεκουράζονται οι άντρες του, και κοιμόταν έφιππος κατά την πορεία της επόμενης ημέρας. Κατά την κατάρρευση του μετώπου ο Πλαστήρας κατάφερε να δώσει μάχες υποχωρώντας τακτικά, μαζεύοντας στρατιώτες από διαλυμένες μονάδες. Με την καθυστέρηση που προέβαλε στην επέλαση του εχθρού έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς πρόσφυγες να διαφύγουν, σώζοντάς τους από τους Τούρκους. Για την πράξη του αυτή αγαπήθηκε πολύ από τους πρόσφυγες, στο σημείο να βαφτίζουν τα παιδιά τους με το όνομα του.
* Το Εικοσιδυό, Πώς φτάνουμε στην επιλογή της Ελλάδας από τις Μεγάλες Δυνάμεις; Να την ανεχτούν ή να την αποδεχτούν ως χωροφύλακα στη Μικρά Ασία;
Την Ελληνική στρατιωτική παρουσία στη Μικρά Ασία. Την επέβαλλαν στις μεγάλες δυνάμεις οι παρακάτω λόγοι:
Η ανικανότητα της Τουρκίας, του σουλτάνου να επιβάλει τάξη στο εσωτερικό της χώρας και να καθυποτάξει το εθνικό επαναστατικό κίνημα, υποχρέωσε τις μεγάλες δυνάμεις να αναζητήσουν ένα ξένο αστυνόμο που θα έφερνε σε πέρας αυτή τη δουλιά, ούτως ώστε αυτές να μοιράσουν με την ησυχία τους την Εγγύς Ανατολή και ιδιαίτερα να κανονίσουν ποιος θα κυριαρχούσε στα πετρέλαια της Μοσούλης και της Μεσοποταμίας.
Επίσης υπήρχε διαμάχη αναμεταξύ τους για τον έλεγχο των συγκοινωνιακών κόμβων, ενώ είχαν σοβαρές ανοικτές πληγές με το αντιαποικιακό κίνημα που φούντωνε στην Ανατολή και το εργατικό επαναστατικό κίνημα που τράνταζε την Ευρώπη με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και το ξέσπασμα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Υπό τέτοιες συνθήκες φτάσαμε στη συνεδρίαση του Ανωτάτου συμμαχικού Συμβουλίου στις 23 Απρίλη/6 Μαΐου του 1919 -κι ενώ απουσίαζαν οι Ιταλοί αντιπρόσωποι- ο βρετανός πρωθυπουργός Λ. Τζορτζ πρότεινε την απόβαση ελληνικών δυνάμεων στη Σμύρνη:
«Οι Ελληνες... θα γίνουν οι πρώτοι φύλακες της μεγάλης οδού ήτις εξασφαλίζει την ενότητα της Συμπολιτείας».
Επιφυλάξεις εξέφρασε μόνο ο Κλεμανσό εκ μέρους της Γαλλίας, αλλά στη συνέχεια δε χρειάστηκαν ούτε αυτές, δεδομένου ότι η Ιταλία και οι ΗΠΑ απέφυγαν να πάρουν αρνητική θέση στην αγγλική πρόταση.
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.